Coeliakie: meer dan glutenintolerantie

Wat zijn de symptomen van coeliakie?

Symptomen van coeliakie hebben meestal betrekking op de darmen en het spijsverteringsstelsel, maar ze kunnen ook andere delen van het lichaam aantasten. Kinderen en volwassenen hebben meestal een andere reeks symptomen.

Coeliakie symptomen bij kinderen

Kinderen met coeliakie kunnen zich moe en prikkelbaar voelen. Ze kunnen ook kleiner zijn dan normaal en hebben een vertraagde puberteit. Andere veel voorkomende symptomen zijn onder meer:

• gewichtsverlies
• braken
• gezwollen buik
• buikpijn
• aanhoudende diarree of constipatie
• bleke, vette, stinkende ontlasting

Symptomen van coeliakie bij volwassenen

Volwassenen met coeliakie kunnen spijsverteringssymptomen krijgen. In de meeste gevallen treffen de symptomen echter ook andere delen van het lichaam. Deze symptomen kunnen zijn:

• bloedarmoede door ijzertekort

• gewrichtspijn en stijfheid

• zwakke, broze botten
• vermoeidheid
• toevallen
• huidaandoeningen
• gevoelloosheid en tintelingen in handen en voeten
• tandverkleuring of verlies van glazuur
• bleke zweren in de mond
• onregelmatige menstruatie
• onvruchtbaarheid en miskraam

Dermatitis herpetiformis (DH) is een ander veel voorkomend symptoom van coeliakie. DH is een intens jeukende huiduitslag die bestaat uit bultjes en blaren. Het kan zich ontwikkelen op de ellebogen, billen en knieën. DH treft ongeveer 15 tot 25 procent van de mensen met coeliakie. Degenen die DH ervaren, hebben meestal geen spijsverteringssymptomen.

Het is belangrijk op te merken dat de symptomen van persoon tot persoon kunnen verschillen, afhankelijk van verschillende factoren, waaronder:

• de tijd dat iemand als baby borstvoeding kreeg
• de leeftijd waarop iemand gluten begon te eten
• de hoeveelheid gluten die iemand eet
• de ernst van darmschade

Sommige mensen met coeliakie hebben geen symptomen. Ze kunnen echter nog steeds complicaties op de lange termijn ontwikkelen als gevolg van hun ziekte.

Maak meteen een afspraak met uw arts als u vermoedt dat u of uw kind coeliakie heeft. Wanneer diagnose en behandeling worden uitgesteld, is de kans groter dat complicaties optreden.

Wie loopt risico op coeliakie?

Coeliakie komt voor in families. Volgens het University of Chicago Medical Center hebben mensen een kans van 1 op 22 om coeliakie te ontwikkelen als hun ouder of broer of zus de aandoening heeft.

Mensen met andere auto-immuunziekten en bepaalde genetische aandoeningen hebben ook meer kans op coeliakie. Sommige aandoeningen die verband houden met coeliakie zijn onder meer:

• lupus
• Reumatoïde artritis
• diabetes type 1
• schildklier aandoening
• auto-immuun leverziekte
• de ziekte van Addison
• syndroom van Sjogren
• Syndroom van Down
• Turner syndroom
• lactose intolerantie
• darmkanker
• intestinaal lymfoom

Hoe wordt coeliakie gediagnosticeerd?

De diagnose begint met een lichamelijk onderzoek en een medische geschiedenis.

Artsen zullen ook verschillende tests uitvoeren om een ​​diagnose te bevestigen. Mensen met coeliakie hebben vaak hoge niveaus van anti-endomysium (EMA) en anti-weefseltransglutaminase (tTGA) antilichamen. Deze kunnen worden opgespoord met bloedonderzoek. Tests zijn het meest betrouwbaar wanneer ze worden uitgevoerd terwijl gluten nog in het dieet zitten.

Veel voorkomende bloedonderzoeken zijn:

• volledig bloedbeeld (CBC)
• leverfunctietest
• cholesteroltest
• alkalische fosfatase niveautest
• serum albumine test

Bij mensen met DH kan een huidbiopsie artsen ook helpen bij het diagnosticeren van coeliakie. Tijdens een huidbiopsie verwijdert de arts kleine stukjes huidweefsel voor onderzoek met een microscoop. Als de resultaten van de huidbiopsie en het bloedonderzoek op coeliakie wijzen, is een inwendige biopsie wellicht niet nodig.

In gevallen waar de resultaten van bloedonderzoek of huidbiopsie niet overtuigend zijn, kan een bovenste endoscopie worden gebruikt om te testen op coeliakie. Tijdens een bovenste endoscopie wordt een dunne buis, een endoscoop genaamd, door de mond en naar beneden in de dunne darm gestoken. Met een kleine camera die aan de endoscoop is bevestigd, kan de arts de darmen onderzoeken en controleren op schade aan de villi. De arts kan ook een darmbiopsie uitvoeren, waarbij een weefselmonster uit de darmen wordt verwijderd voor analyse.

Hoe wordt coeliakie behandeld?

De enige manier om coeliakie te behandelen, is door gluten permanent uit uw dieet te verwijderen. Hierdoor kunnen de darmvlokken genezen en voedingsstoffen op de juiste manier opnemen. Uw arts zal u leren hoe u gluten kunt vermijden terwijl u een voedzaam en gezond dieet volgt. Ze zullen u ook instructies geven over het lezen van voedsel- en productetiketten, zodat u ingrediënten kunt identificeren die gluten bevatten.

Symptomen kunnen binnen enkele dagen na het verwijderen van gluten uit het dieet verbeteren. U moet echter niet stoppen met het eten van gluten totdat een diagnose is gesteld. Voortijdig verwijderen van gluten kan de testresultaten verstoren en tot een onnauwkeurige diagnose leiden.

Voedselvoorzorgsmaatregelen voor mensen met coeliakie

Het handhaven van een glutenvrij dieet is niet eenvoudig. Gelukkig maken veel bedrijven inmiddels glutenvrije producten, die te vinden zijn bij diverse supermarkten en speciaalzaken. Op de etiketten op deze producten staat ‘glutenvrij’.

Als u coeliakie heeft, is het belangrijk om te weten welke voedingsmiddelen veilig zijn. Hier is een reeks voedingsrichtlijnen die u kunnen helpen bepalen wat u moet eten en wat u moet vermijden.

Vermijd de volgende ingrediënten:

• tarwe
• spelt
• Rogge
• gerst
• triticale
• bulgur
• durum
• farina
• grahammeel
• griesmeel

Vermijd tenzij het etiket glutenvrij zegt:

• bier
• brood
• taarten en taarten
• snoep
• granen
• koekjes
• crackers
• croutons
• jus
• imitatie vlees of zeevruchten
• haver
• pasta
• verwerkt lunchvlees, worstjes en hotdogs
• salade-dressings
• sauzen (inclusief sojasaus)
• zelfbedruipend gevogelte
• soepen

Deze glutenvrije granen en zetmelen kun je eten:

• boekweit
• maïs
• amarant
• pijlwortel
• maïsmeel
• meel gemaakt van rijst, soja, maïs, aardappelen of bonen
• pure maïstortilla’s
• quinoa
• rijst
• tapioca

Gezonde, glutenvrije voedingsmiddelen zijn onder meer:

• vers vlees, vis en gevogelte dat niet gepaneerd, gecoat of gemarineerd is
• fruit
• de meeste zuivelproducten
• zetmeelrijke groenten zoals erwten, aardappelen, inclusief zoete aardappelen, en maïs
• rijst, bonen en linzen
• groenten
• wijn, gedistilleerde likeuren, ciders en sterke drank

Uw symptomen zouden binnen enkele dagen tot weken na het maken van deze dieetaanpassingen moeten verbeteren. Bij kinderen geneest de darm meestal binnen drie tot zes maanden. Intestinale genezing kan enkele jaren duren bij volwassenen. Zodra de darm volledig is genezen, kan het lichaam voedingsstoffen goed opnemen.