Blokken materiaal die uit één grote krater werden gestraald, creëerden een schat aan kleinere kraters
Deze krater in het zuidoosten van Wyoming, met een doorsnede van ongeveer 60 meter op het breedste punt, is slechts een van de vele die zijn ontstaan door de inslag van puin dat uit een verre, grotere krater is gestraald.
Een schare kraters gevormd door materiaal dat is gestraald uit de gravure van een andere, grotere krater – een proces dat secundaire kratervorming wordt genoemd – is eindelijk op aarde gespot. Verschillende groeperingen van kraters in het zuidoosten van Wyoming, waaronder tientallen pokdalige plekken in totaal, hebben de kenmerken van secundaire kratervormingrapporteren onderzoekers 11 februari in GSA-bulletin.
Wanneer een asteroïde of een ander type ruimtesteen op een planeet of maan botst, blaast het materiaal van het oppervlak en ontstaat er een krater (SN: 18-12-18). Grote blokken van dat materiaal kunnen ver van de oorspronkelijke krater worden gegooid en hun eigen gaten schieten wanneer ze landen, legt Thomas Kenkmann uit, een planetaire wetenschapper aan de Albert Ludwig Universiteit van Freiburg in Duitsland. Astronomen hebben lange tijd secundaire kraters waargenomen op onze maan, Mars en andere bollen in het zonnestelsel, maar nooit op aarde.
Toen Kenkmann en zijn collega’s onderzocht eerst een reeks kraters in de buurt van Douglas, Wyo., in 2018, dachten ze dat de pokdalingen werden gevormd door fragmenten van een grote meteoriet die in de atmosfeer was gebroken. Maar Kenkmann en zijn team ontdekten later soortgelijke groepen kraters van dezelfde leeftijd, ergens rond de 280 miljoen jaar oud, in de hele regio.
In totaal vond het team meer dan 30 inslagkraters met een diameter van 10 tot 70 meter op zes verschillende locaties. Op basis van subtiele maar duidelijke verschillen in de uitlijning van elliptische kraters in de groepen, suggereren de onderzoekers dat de impactoren die elke set kraters hebben opgeblazen de grond vanuit enigszins verschillende richtingen hebben geraakt.
De botslichamen die deze secundaire kraters hebben veroorzaakt, hadden waarschijnlijk een diameter van tussen de 4 en 8 meter en raakten de grond met snelheden tussen 2.520 en 3.600 kilometer per uur, zegt Kenkmann. Het extrapoleren van de paden van deze botslichamen naar hun vermoedelijke bronnen suggereert dat de oorspronkelijke krater van waaruit ze vlogen, schrijlings op de grens tussen Wyoming en Nebraska, ten noordoosten van Cheyenne.
Het bewijs van het team “komt heel goed samen om een meeslepend verhaal te maken”, zegt Gareth Collins, een planetaire wetenschapper aan het Imperial College London die niet betrokken was bij de nieuwe studie.
De oorspronkelijke krater was waarschijnlijk tussen de 50 en 65 kilometer breed en is ontstaan door een impactor van 4 tot 5,4 kilometer breed, schatten Kenkmann en het team. De krater is waarschijnlijk ook begraven onder meer dan 2 kilometer sediment dat zich in de 280 miljoen jaar sinds zijn vorming heeft opgehoopt. Een equivalente hoeveelheid sediment erodeerde weg om de secundaire kraters bloot te leggen toen de Rocky Mountains in de tussentijd opkwamen.
“Wat een toevallige ontdekking die deze mensen hebben gedaan”, zegt Beau Bierhaus, een planetaire wetenschapper bij Lockheed Martin Space Systems in Littleton, Colorado. Hij vergelijkt het korte geologische interval waarin deze kraters konden worden ontdekt met de korte periode tussen de tijd dat een fossiel wordt eerst blootgesteld aan de elementen en wanneer het wordt geërodeerd tot stof.
Het doorzoeken van metingen van zwaartekracht- en magnetische velden in de regio op anomalieën zou kunnen helpen om de begraven krater te onthullen, merken de onderzoekers op. Het team kan ook op zoek gaan naar zwaar gebroken gesteente en ander bewijs van de oude krater in sedimentkernen die zijn geboord tijdens olie- en gasexploratie in de regio, zegt Kenkmann.
