Eetbare nanofibrillen van havereiwit kunnen ijzertekort effectiever bestrijden

IJzergebrek is wereldwijd wijdverbreid. Vooral vrouwen worden getroffen: één op de vijf in Europa lijdt aan ijzertekort. De gevolgen zijn bloedarmoede, voortdurende vermoeidheid, chronische hoofdpijn en een verzwakt immuunsysteem.

Onderzoekers onder leiding van ETH-professor Raffaele Mezzenga hebben nu een nieuw voedingssupplement ontwikkeld dat ijzertekort en bloedarmoede efficiënt kan behandelen. Deze ontwikkeling wordt mede geleid door Michael B. Zimmermann, emeritus hoogleraar aan de ETH Zürich. Het preparaat bestaat uit eetbare nanofibrillen van havereiwit bedekt met ijzeren nanodeeltjes. Het overeenkomstige onderzoek is zojuist in het tijdschrift gepubliceerd Natuurvoedsel.

De nieuwe ijzerverbinding is niet alleen gemakkelijk te produceren, maar ook uiterst effectief: het ijzer dat het bevat, wordt bijna twee keer zo goed door het lichaam opgenomen als ijzer dat wordt toegediend uit ijzersulfaat – de momenteel meest gebruikte standaard voor ijzersuppletie. Dat blijkt uit een rigoureus klinisch onderzoek, uitgevoerd door de projectpartners van Mezzenga in Thailand. Ze dienden het middel toe aan 52 vrouwen van 18 tot 45 jaar die aan bloedarmoede leden als gevolg van ijzertekort.

Veganisten en vegetariërs zouden hiervan kunnen profiteren

Het nieuwe preparaat heeft verschillende voordelen. Omdat het gebaseerd is op plantaardige eiwitten, is het geschikt voor vegetariërs en veganisten. “Dit is belangrijk omdat ze vaker last hebben van ijzertekort dan vleeseters: het lichaam neemt ijzer uit dierlijk voedsel beter op dan ijzer uit plantaardig voedsel”, zegt ETH-professor Mezzenga.

De nieuwe verbinding heeft nog meer voordelen: het is smaak- en kleurloos, wat betekent dat het de smaak of het uiterlijk van een voedingsmiddel niet substantieel verandert. IJzersulfaat daarentegen geeft voedsel een metaalachtige nasmaak.

“Zintuiglijke eigenschappen spelen een belangrijke rol bij de acceptatie door consumenten van voedseladditieven”, zegt Jiangtao Zhou, de eerste auteur van de studie en voormalig postdoctoraal onderzoeker van Mezzenga en momenteel assistent-professor aan de Nationale Universiteit van Singapore.

Het havereiwit-ijzersupplement is ook heel gemakkelijk in te nemen: het kan worden opgelost in water of sap, of in poedervorm aan voedsel worden toegevoegd, bijvoorbeeld muesli.

“Uit de klinische studie blijkt echter dat het supplement het beste wordt opgenomen als het wordt opgelost in water”, zegt Mezzenga.

Degenen met een ijzertekort nemen vaak ijzer in de verkeerde vorm

IJzer komt van nature voor in rood vlees, linzen en volle granen. Vrouwen in de pre-menopauze hebben een bijzonder hoge ijzerbehoefte van 18 milligram per dag. De dagelijkse behoefte voor mannen is lager, namelijk 11 milligram. Toch heeft ongeveer 15% van de mannen ook last van ijzertekort. Om dit tegen te gaan nemen mensen hun toevlucht tot ijzersupplementen die het lichaam vaak niet voldoende kan opnemen en hebben ze bij een ernstig ijzertekort ijzerinfusies nodig.

Gepatenteerde technologie en potentieel voor verdere producten

De onderzoekers gebruikten een paar jaar geleden oorspronkelijk dierlijke eiwitten om hun ijzersupplementproces te ontwikkelen; Hetzelfde patent heeft echter betrekking op alle voedseleiwitbronnen, inclusief de bronnen die op planten zijn gebaseerd. Het is nu toegekend in Europa en de VS.

Mezzenga en zijn collega’s hopen nu dat de met ijzer verrijkte havereiwitvezels binnenkort op allerlei manieren kunnen worden ingezet. “De hindernissen voor het lanceren van een voedingssupplement zijn lager dan die voor een farmacologisch product”, legt de ETH-professor uit, die de technologie verder wil ontwikkelen om andere tekortkomingen, zoals zink en selenium, te bestrijden.