Zorgen over toenemende anti-Aziatische vooringenomenheid zorgden voor urgentie bij het kiezen van een nieuwe naam voor Aziatische gigantische horzels
Amerikaanse insectenwetenschappers kozen een nieuwe, milde algemene naam – noordelijke reuzenhorzel – voor wat is gesensationaliseerd als een moordhorzel. Tot nu toe noemden minder sensationele wetenschappers het de Aziatische reuzenhorzel.
Wat een “moordhorzel” of “Aziatische gigantische hoornaar” werd genoemd, heeft nu een enigszins officiële, misschien vriendelijkere naam. Maak kennis met de noordelijke reuzenhorzel.
Dat is wat de Entomological Society of America, of ESA, op 25 juli aankondigde als de… geprefereerde gewone Engelse naam voor de grote, oranje-en-zwart Vespa mandarijn. De keuze heeft minstens zoveel te maken met mensen als met hoornaars.
Het is een beroemdheid als insecten gaan. In 2019 was de soort liftend over de Stille Oceaan gelift en nestelde hij al in Canada, waarschijnlijk ook aan de Amerikaanse kant van de grens. Nieuwsberichten riepen uit over horzelkoninginnen zo lang als een menselijke duim en de horzels die in de nazomer op rooftocht gingen en hele bijenkorven volwassen honingbijen massaal afslachtten om de mollige larven als wespenvoer te stelen. V. mandarijn werd het doomsday spirit insect voor het begin van COVID-19-tijden (SN: 5/29/20). Sinds eind juli zijn er geen bevestigde waarnemingen dit jaar van de hoornaar in Washington, de staat die het middelpunt is van de buzz in de Verenigde Staten, maar er wordt gewerkt aan vangstacties.
In die onschuldige vroegere tijd bevatte de lijst met voorkeursnamen van de ESA geen vermelding voor de soort. “Murder Hornet” was veel te tabloid; de horzels jagen niet op mensen. Frontliniewetenschappers die zich bezighielden met indringers in de Pacific Northwest, namen de naam “Aziatische gigantische horzel” aan.
Maar zowel ‘Aziatisch’ als ‘reus’ baarde Chris Looney van het Washington State Department of Agriculture in Olympia zorgen. ‘Aziatisch’ is ‘op zijn best neutraal en weinig informatief’, schreef hij toen hij ESA een alternatieve naam voorstelde. Alle 22 soorten Vespa horzels hebben een deel van hun assortiment in Azië. Dus het vermelden van het continent doet vrijwel niets om te verduidelijken welke soort ter discussie staat.
In het slechtste geval voedt het verbinden van Azië en een nerveus insect racistische angsten, betoogde Looney. Hij waarschuwde voor een recente “toename van haatmisdrijven en ander verfoeilijk gedrag gericht tegen mensen van Aziatische afkomst in landen over de hele wereld.” Hij heeft meerdere keren gemopper gehoord over de hoornaar als “een ander” ongewenst “ding uit China”, zei hij. (De huidige indringers kwamen van elders in Azië.)
Met dergelijke zorgen in gedachten heeft ESA het Better Common Names-project gelanceerd om racisme te bestrijden dat in namen is ingebed (SN: 25-8-21). In 2021 leidde deze inspanning tot de pensionering van een cringy oude naam voor wat nu de sponsachtige mot is (SN: 3/10/22). Looney drong erop aan dat een veelvoorkomende naam voor horzels geen verband moet leggen tussen ‘Aziatisch’ en ‘een groot insect dat angst inboezemt en wordt uitgeroeid’.
Het probleem om het gewoon “reus” te noemen, is dat andere hoornaars ook enorm groot worden. Een, Vespa sororeen voornamelijk subtropische soort, dook in 2019 op als een grote eenhoornverrassing in Vancouver. Die horzels worden ongeveer even groot als V. mandarijn en ook zal het massaal slachten van honingbijen.
De nieuwe naamverklaring verfijnt zowel de grootte als de geografie. Op basis van ruwe distributie in hun oorspronkelijke Aziatische verspreidingsgebied, V. mandarijn is nu de “noordelijke reuzenhorzel” en V. soror de „zuidelijke reuzenhorzel”.
Naam spel
Door de inheemse verspreidingsgebieden van twee enorme horzelsoorten te vergelijken, blijkt waarom de Entomological Society of America “noordelijke gigantische horzel” heeft gekozen als de algemene naam voor Vespa mandarijndie in 2019 British Columbia en de staat Washington was binnengevallen. Gele stippen markeren meldingen van die soort in een meer noordelijk deel van Azië (donkerder geel duidt op meer overvloedige rapporten) dan de reeks roodoranje sterren voor de ook nieuw genoemde “zuidelijke reus hoornaar” (V. soror).
Inheemse verspreidingsgebieden van de nieuw genoemde noordelijke en zuidelijke reuzenhorzels
Dit besluit is officieel in de zin van selectie door een relevante instelling, maar ESA kan alleen naamgebruik in eigen publicaties afdwingen. Andere groepen kunnen besluiten de ESA-regels te volgen, maar er is geen centrale autoriteit in het vrijgevochten geroezemoes van veelvoorkomende namen. Een veldgidsschrijver kan kiezen uit volkstradities en talen of zelfs maar namen verzinnen.
“Ik negeer hoe dan ook gewone namen”, zegt James Carpenter, een horzelspecialist bij het American Museum of Natural History in New York City. “Het is een grappige verwaandheid om te denken dat ze gereguleerd kunnen worden.”
Wat voor wetenschappers belangrijk is, zijn de Latijnse namen, en de heroverweging van ESA doet niets af aan de formele wetenschappelijke naam van de noordelijke reus. V. mandarijn. Het dateert uit 1852 en “het is inderdaad een verwijzing naar Azië”, zegt evolutiebioloog en entomoloog Jessica Ware, ook van het American Museum of Natural History. Ze is president van ESA en een sterk pleitbezorger voor betere algemene namen. De wetenschappelijke namen volgen echter ingewikkelde regels onder toezicht van een internationaal bestuursorgaan. Veranderingen aanbrengen “zal een uitdaging zijn om te doen, mochten mensen besluiten om het te doen”, zegt ze.
