Het maken van goede foto’s gaat niet alleen over het inlijsten van je onderwerp en het leren van compositie. Leren hoe u kunt bepalen hoeveel licht uw camera binnenkomt en hoelang, kan u helpen foto’s te maken die de gemiddelde fotograaf ontgaan. Filters met een neutrale dichtheid zijn een krachtig hulpmiddel om dat doel te bereiken. Dit zijn wat ze zijn en hoe u ze kunt gebruiken.
VERWANT: Hoe u een beter oog kunt ontwikkelen voor het maken van goede foto’s
Neutrale-dichtheidsfilters (of ND-filters) verminderen de algehele intensiteit van het licht dat erdoorheen gaat, zonder de kleur van dat licht te beïnvloeden. Wanneer je zo’n ND-filter over de lens van een DSLR-camera plaatst, laat het minder licht door, waardoor je de flexibiliteit hebt om het diafragma verder te openen of een foto langer te belichten dan je anders zou kunnen.
Waarom filters met neutrale dichtheid belangrijk zijn
Om te begrijpen waarom dit nuttig is, moeten we een beetje kijken naar hoe een camera werkt. Als je een foto maakt met je camera, gaat het diafragma open zodat er licht op de sensor van je camera valt. Op meer geavanceerde camera’s zoals DSLR’s kun je twee belangrijke elementen van dat proces aanpassen: de grootte van het diafragma (gemeten in f-stops) en de sluitertijd, die bepaalt hoe lang het diafragma wordt geopend. Deze twee cijfers samen bepalen hoeveel licht de sensor van je camera raakt.
Deze informatie is belangrijk voor een heleboel veelvoorkomende fotografietaken. Als je bijvoorbeeld een sportgame wilt fotograferen, moet je een korte sluitertijd gebruiken om bewegingsonscherpte te verminderen. Als je ’s nachts foto’s maakt, heb je ofwel een groter diafragma nodig om meer licht binnen te laten, of een langere sluitertijd (en een statief) om genoeg licht op te vangen voor een goed verlichte foto. Je kunt zelfs coole dingen doen, zoals een extra lange belichtingstijd gebruiken om foto’s van vuurwerk te maken.
Filters met neutrale dichtheid geven u meer flexibiliteit om met deze instellingen te spelen. Een lange belichting buitenshuis met een groot diafragma ’s nachts kan er bijvoorbeeld goed uitzien, maar als je diezelfde instellingen overdag gebruikt, zullen je foto’s een uitgeblazen, overbelichte puinhoop zijn. Met een ND-filter kun je echter al het daglicht dat je camera binnenkomt filteren en toch een lange belichtingstijd gebruiken om het gewenste effect te krijgen zonder je foto te verpesten.
Beschouw bijvoorbeeld de bovenstaande afbeelding, bestaande uit twee vergelijkbare foto’s van Wikimedia. De linkerkant van deze foto is genomen met een belichtingstijd van 1 / 30ste van een seconde en zonder filter. De rechterkant werd echter geschoten met een ND1000-filter, dat slechts 0,1% van het licht erdoorheen laat. Die foto is gemaakt met een belichtingstijd van 57 seconden. Ja, dat betekent dat de sluiter bijna een volle minuut open stond. Ondanks de veel langere belichtingstijd ziet de gefilterde foto rechts er nog steeds relatief normaal uit. De enige verandering is dat het oppervlak van het water (dat constant in beweging zou zijn geweest terwijl de sluiter open was) er nu zijdezacht uitziet. Dit effect wordt vaak gebruikt om oogverblindende beelden te maken van watervallen, oceanen en andere landschappen waarbij een element van een scène beweegt maar de rest van de opname stil blijft staan.
U kunt ook ND-filters gebruiken om het licht in een scène selectief te regelen. Gegradueerde ND-filters hebben helder glas aan de ene kant van het filter, een volledig ND-filter aan de andere kant en een kleine gradiënt ertussenin. Dit is handig als u een foto wilt maken van een scène waarbij de ene helft van het beeld (bijvoorbeeld de lucht) erg helder is, maar de andere helft (bijvoorbeeld de grond) donkerder. Plaats de donkere helft van het gegradueerde ND-filter over de lucht en het licht dat uw camera binnenkomt, wordt gelijkmatiger. Je kunt voor de grond belichten zonder de lucht uit te blazen.
Dit soort trucs komt ook veel voor in de filmwereld. Telkens wanneer je een scène ziet met mensen voor een raam, is de kans groot dat het raam is gelaagd met een ND-filtergel die het doorschijnende licht vermindert. Als je op de set zat, zouden de ramen er vaag uitzien, omdat je ogen beter onderscheid kunnen maken tussen de donkere kamer en de heldere buitenruimte. Als je de kamer echter door een camera fotografeert, zorgt die ND-gel ervoor dat het raam er een stuk beter uitziet. Meestal hoeven fotografen geen ND-gel te maken in een venster, maar het is belangrijk om op de hoogte te zijn van de lichtbronnen in uw opstelling en aandacht te besteden aan hoe u ze op de juiste manier kunt filteren om de belichting in uw scène gelijkmatig te maken.
ND-filters gebruiken in uw fotografie
Boven: fonteinopname bij f / 6.3 en 1/200 seconde belichting. Onder: f / 6.3 en 0,4 seconden (of 80x langer) met ND16-filter. Opmerking: er is wat kleurcorrectie gedaan op de tweede foto om een kleurzweem van het ND-filter te corrigeren.
Om aan de slag te gaan met ND-filters, moet u de notatie kennen die wordt gebruikt om ze te beoordelen. Hoewel ND-filters verschillende verwarrende notaties gebruiken, is de meest voorkomende het ND-nummer, vaak geschreven als ND2, ND4, ND8, enzovoort. U kunt het getal in deze notatie zien als de onderkant van een breuk. Een ND2-filter laat de helft van al het licht er doorheen. Een ND4-filter laat 1 / 4e van al het licht door. Een ND8-filter laat 1/8 van al het licht door, enzovoort.
Mogelijk ziet u dat de cijfers voor deze ND-filterbeoordelingen verdubbelen bij elk nieuw filter. Op een paar uitzonderingen na, zullen de meeste ND-filters die u aantreft een opeenvolgende macht van twee zijn. De reden hiervoor is dat elke keer dat je de hoeveelheid licht die door een filter gaat halveert, je effectief het licht dat je camera binnenkomt met één hele f-stop vermindert. Dus een ND2-filter vermindert het licht met één f-stop. Een ND4-filter vermindert het met twee f-stops, en aan en aan.
Dit is een handige afkorting voor het berekenen van uw lichtbehoefte voor een opname. Stel dat je een foto maakt van een waterval en je wilt die zijdezachte look voor het water. U maakt een normale opname met een f-stop van f / 22 – dit zeer kleine diafragma zorgt ervoor dat de hele scène scherp is – met de modus Aperture Priority op uw camera. Stel bij deze instelling dat uw sluitertijd voor een goed belichte foto één seconde is (om de wiskunde voorlopig gemakkelijk te maken).
Als je iets langer dan een seconde doet, wordt je foto uitgeblazen en te helder. Je plaatst dus een ND16-filter en een ND4-filter over je camera. Dit vermindert effectief het licht met zes totale stops. Om uw sluitertijd te compenseren, moet u de duur van uw belichtingstijd dus zes keer verdubbelen. Een belichting van één seconde, zes keer verdubbeld (1 * 2 * 2 * 2 * 2 * 2 * 2), komt uit op 64 seconden. Hiervoor heb je Bulb-modus nodig, maar nu heb je je juiste belichtingstijd berekend.
U kunt deze afkorting ook gebruiken voor het maken van basislandschapsfotografie. Vaak is de lucht helderder dan de grond, dus om een goede foto van beide te maken, wilt u dat de lucht en de grond zich binnen ongeveer één f-stop van elkaar bevinden. Dus als je lucht bijvoorbeeld goed belicht is bij f / 16, terwijl de grond goed belicht is bij f / 5.6, dan zijn ze drie volledige stops van elkaar verwijderd. Maar je weet nu dat je een gegradueerd ND4-filter (dat licht met twee stops vermindert) boven de lucht kunt plaatsen om het licht dichter bij elkaar te brengen. Nu kunt u een foto van het landschap maken zonder uit te blazen of de helft van het beeld te onderbelichten.
ND-filters geven u een geheel nieuwe mate van flexibiliteit die u niet altijd kunt krijgen door alleen uw diafragma of sluitertijd aan te passen. Ze zijn ook relatief goedkoop. Deze kit heb ik gebruikt voor de foto’s van de fontein hierboven. Het kost minder dan $ 30, wordt geleverd met ND2-ND16 en een verscheidenheid aan adapterringen voor uw DSLR-camera. Hoewel het glas niet perfect is (misschien moet je later wat kleurcorrectie doen), is het een handig hulpmiddel om in je tas te hebben.