Sommige mensen worden geboren zonder milt of moeten deze laten verwijderen vanwege ziekte of letsel.
De milt is een orgaan ter grootte van een vuist linksboven in je buik, naast je buik en achter je linkerribben.
Het is een belangrijk onderdeel van uw immuunsysteem, maar u kunt er zonder overleven. Dit komt omdat de lever veel van de miltfuncties kan overnemen.
Wat doet de milt?
De milt heeft een aantal belangrijke functies:
- het bestrijdt binnendringende ziektekiemen in het bloed (de milt bevat infectiebestrijdende witte bloedcellen)
- het regelt het aantal bloedcellen (witte bloedcellen, rode bloedcellen en bloedplaatjes)
- het filtert het bloed en verwijdert alle oude of beschadigde rode bloedcellen
Miltproblemen
De milt werkt niet goed
Als de milt niet goed werkt, kan deze beginnen met het verwijderen van gezonde bloedcellen.
Dit kan leiden tot:
- Bloedarmoede, van een verminderd aantal rode bloedcellen
- een verhoogd risico op infectie door een verminderd aantal witte bloedcellen
- bloeding of blauwe plekken, veroorzaakt door een verminderd aantal bloedplaatjes
Een pijnlijke milt
Miltpijn wordt meestal gevoeld als een pijn achter uw linkerribben. Het kan zacht zijn als u het gebied aanraakt.
Dit kan een teken zijn van een beschadigde, gescheurde of vergrote milt.
Een beschadigde of gescheurde milt
De milt kan beschadigd raken of barsten (scheuren) na een blessure, zoals een klap op de buik, een auto-ongeluk, een sportongeval of gebroken ribben.
Een breuk kan meteen gebeuren of het kan weken na het letsel gebeuren.
Tekenen van een gescheurde milt zijn:
- pijn achter uw linkerribben en gevoeligheid wanneer u dit gebied aanraakt
- duizeligheid en een snelle hartslag (een teken van lage bloeddruk veroorzaakt door bloedverlies)
Soms, als u gaat liggen en uw benen optilt, kunt u de pijn aan het uiteinde van uw linkerschouder voelen.
Een gescheurde milt is een medisch noodgeval, omdat het levensbedreigende bloedingen kan veroorzaken.
Ga direct naar de SEH als u denkt dat uw milt is gescheurd of beschadigd.
Een vergrote milt
De milt kan opgezwollen raken na een infectie of letsel. Het kan ook vergroot worden als gevolg van een gezondheidstoestand, zoals cirrose, leukemie of Reumatoïde artritis.
Een vergrote milt veroorzaakt niet altijd symptomen.
Let anders op:
- zeer snel vol gevoel na het eten (een vergrote milt kan op de maag drukken)
- ongemak of pijn voelen achter uw linkerribben
- Bloedarmoede en vermoeidheid
- frequente infecties
- gemakkelijk bloeden
Artsen kunnen vaak zien of u een vergrote milt heeft door uw buik te voelen. Een bloedtest, CT-scan of MRI scan kan de diagnose bevestigen.
De milt wordt meestal niet verwijderd als deze alleen is vergroot. In plaats daarvan krijgt u een behandeling voor elke onderliggende aandoening en wordt uw milt gecontroleerd. Mogelijk krijgt u antibiotica voorgeschreven als er een infectie is.
U moet contactsporten een tijdje vermijden, omdat u een groter risico loopt om de milt te scheuren terwijl deze vergroot is.
Een operatie is alleen nodig als de vergrote milt ernstige complicaties veroorzaakt of als de oorzaak niet kan worden gevonden.
Operatie om de milt te verwijderen
Mogelijk moet u een operatie ondergaan om uw milt te verwijderen, ook wel een splenectomie genoemd, als deze niet goed werkt of als deze beschadigd, ziek of vergroot is.
Soms kan slechts een deel van uw milt worden verwijderd, wat een gedeeltelijke splenectomie wordt genoemd.
Als er tijd is, wordt u geadviseerd om voor de operatie bepaalde vaccinaties te hebben. Dit komt doordat het verwijderen van de milt uw immuunsysteem verzwakt en u een grotere kans op een infectie kan geven.
Laparoscopie
De meeste operaties om milt te verwijderen worden uitgevoerd met behulp van kijkoperaties (laparoscopie).
Door het verwijderen van een sleutelgatmilt kan een chirurg in uw buik (buik) naar uw milt gaan zonder grote snijwonden te hoeven maken.
Hierdoor heb je minder littekens en kun je sneller herstellen van de operatie. Maar u heeft nog steeds een algemene verdoving nodig.
De procedure omvat:
- meerdere kleine sneetjes in uw buik maken
- een laparoscoop door een van de snijwonden in uw lichaam leiden, zodat doktoren kunnen zien wat ze doen
- dunne instrumenten in uw buik steken door de andere sneden om uw milt te verwijderen (er wordt gas in uw buik gepompt om dit gemakkelijker te maken)
De sneden worden vervolgens gestikt of soms aan elkaar gelijmd.
Het kan zijn dat u dezelfde dag naar huis kunt of dat u een nacht in het ziekenhuis moet blijven.
Als u dezelfde dag naar huis gaat, moet iemand de eerste 24 uur bij u blijven.
Open operatie
Bij een open operatie wordt één grote snee gemaakt. Het kan nodig zijn als uw milt te groot of te beschadigd is om met een kijkoperatie te worden verwijderd. In noodgevallen heeft dit vaak de voorkeur.
U heeft algemene verdoving nodig en moet mogelijk een paar dagen in het ziekenhuis blijven om te herstellen.
Herstel van een miltoperatie
Het is normaal dat u zich pijnlijk voelt en blauwe plekken krijgt na een splenectomie, maar u krijgt pijnverlichting.
Kort na de operatie moet u normaal kunnen eten en drinken.
Zoals bij elke operatie, brengt miltverwijdering een klein risico op complicaties met zich mee, waaronder bloeding en infectie.
Uw arts zal deze risico’s met u bespreken.
U moet thuis ademhalings- en beenoefeningen krijgen om het risico op het krijgen van een bloedstolsel of een infectie op de borst te verkleinen.
Een ander risico is dat de operatiewond geïnfecteerd raakt. Als je er een ziet tekenen van infectieneem dan onmiddellijk contact op met uw huisarts of ziekenhuis, aangezien u mogelijk antibiotica nodig heeft.
Herstel duurt meestal een paar weken. Uw arts of verpleegkundige zal u adviseren wanneer u uw gebruikelijke bezigheden, zoals autorijden, kunt hervatten.
Leven zonder milt
Als uw milt moet worden verwijderd, kunnen andere organen, zoals de lever, veel van de miltfuncties overnemen.
Dit betekent dat u de meeste infecties nog steeds kunt opvangen. Maar er is een klein risico dat er snel een ernstige infectie ontstaat. Dit risico blijft de rest van uw leven bestaan.
Jonge kinderen hebben een hoger risico op een ernstige infectie dan volwassenen, maar het risico is nog klein.
Het risico is ook groter als u een dergelijke aandoening heeft sikkelcelanemie of coeliakie, of een gezondheidstoestand die uw immuunsysteem aantast, zoals HIV.
Dit risico kan worden geminimaliseerd door eenvoudige voorzorgsmaatregelen te nemen om infectie te voorkomen.
Vaccinaties
Controleer bij uw huisarts of u al uw routine heeft gehad vaccinaties voor kinderen.
U moet ook worden ingeënt tegen:
- pneumokokkeninfecties, zoals longontsteking, met regelmatige boosters minstens om de 5 jaar
- griep (krijg de griepprik elke herfst)
- Haemophilus influenzae type b en meningitis C (Hib / MenC)
- MenACWY
- MenB
Antibiotica
Het wordt aanbevolen om een lage dosis in te nemen antibiotica voor de rest van je leven om bacteriële infecties te voorkomen.
Antibiotica zijn bijzonder belangrijk:
- voor kinderen onder de 16 jaar
- gedurende de eerste 2 jaar nadat uw milt is verwijderd
- als uw immuunsysteem niet goed werkt
Wees alert op tekenen van infectie
Ga zo snel mogelijk naar een huisarts als u tekenen van een infectie krijgt.
Tekenen van infectie zijn onder meer:
- een hoge temperatuur
- een zere keel
- een kuch
- een ernstige hoofdpijn
- hoofdpijn met slaperigheid of uitslag
- buikpijn
- roodheid en zwelling rond de operatiewond
Uw huisarts kan u een antibioticakuur voorschrijven die u kunt gebruiken als u een infectie krijgt.
Als uw infectie ernstig wordt, kunt u in het ziekenhuis worden opgenomen.
Pas op voor dieren- en tekenbeten
Bijt van dieren en kleine bloedzuigende parasieten, teken genaamd, kunnen infecties veroorzaken.
Als u wordt gebeten door een dier, in het bijzonder een hond, begin dan met uw antibioticakuur als u die bij u heeft, en zoek dringend medisch advies.
Als u regelmatig gaat wandelen of kamperen, loopt u mogelijk risico ziekte van Lyme, een ziekte die wordt overgedragen door teken.
Probeer tekenbeten te voorkomen door kleding te dragen die uw huid bedekt, met name een lange broek.
Als u ziek wordt, dient u onmiddellijk medisch advies in te winnen.
Vertel het medisch personeel over uw miltproblemen
Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg zullen uw medische dossiers markeren om aan te tonen dat u geen werkende milt heeft.
Maar vergeet niet om alle medische professionals die u ziet te vertellen, inclusief uw tandarts.
Draag een medische ID
Het is een goed idee om een medisch identiteitsbewijs mee te nemen of te dragen.
Bijvoorbeeld:
- Als uw milt is verwijderd, kan het ziekenhuis u een splenectomiekaart geven om mee naar huis te nemen
- misschien wilt u uw eigen medische ID kopen, zoals een MedicAlert of Medi-Tag armband of hanger
Als u hulp of een spoedbehandeling nodig heeft, zal uw medische ID het personeel op uw toestand wijzen.
Reisadvies
Als je naar het buitenland reist:
- u kunt het advies krijgen om een antibioticakuur mee te nemen
- controleer of u reisvaccinaties nodig heeft
Mensen zonder werkende milt hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van een ernstige vorm van malaria.
Vermijd indien mogelijk landen waar malaria voorkomt. Als u ze niet kunt vermijden, overleg dan met een huisarts of plaatselijke apotheker antimalaria geneeskunde voordat je op reis gaat.
Je moet ook klamboes en insectenwerend middel gebruiken.