Onderzoekers van de Universiteit van Texas in Dallas onderzoeken het gebruik van hele-celvaccins om urineweginfecties (UTI) te bestrijden, als onderdeel van een poging om het steeds ernstiger wordende probleem van antibioticaresistente bacteriën aan te pakken.
Dr. Nicole De Nisco, assistent-professor biologische wetenschappen, en Dr. Jeremiah Gassensmith, universitair hoofddocent chemie en biochemie, hebben onlangs het gebruik aangetoond van metaal-organische raamwerken (MOF’s) om hele bacteriële cellen in te kapselen en te inactiveren om een ”depot” te creëren waardoor de vaccins langer in het lichaam kunnen blijven.
De resulterende studie, online gepubliceerd op 21 september in het tijdschrift van de American Chemical Society ACS Nano, toonde aan dat deze methode bij muizen een aanzienlijk verhoogde antilichaamproductie en significant hogere overlevingspercentages opleverde in vergelijking met de standaard bereidingsmethoden voor hele-celvaccins.
“Vaccinatie als een therapeutische route voor terugkerende UTI’s wordt onderzocht omdat antibiotica niet meer werken,” zei De Nisco. “Patiënten verliezen hun blaas om hun leven te redden, omdat de bacteriën niet kunnen worden gedood door antibiotica of vanwege een extreme allergie voor antibiotica, wat vaker voorkomt bij de oudere bevolking dan mensen misschien beseffen.”
De American Urological Association schat dat jaarlijks wereldwijd 150 miljoen UTI’s optreden, goed voor $ 6 miljard aan medische uitgaven. Indien niet met succes behandeld, kan een UTI leiden tot sepsis, wat fataal kan zijn.
Terugkerende UTI, zei De Nisco, wordt in de eerste plaats beschouwd als een gezondheidsprobleem voor vrouwen, en hoewel het vaak voorkomt, vooral bij postmenopauzale vrouwen, is het iets waar veel vrouwen niet veel over praten.
“Elke volgende infectie wordt moeilijker te behandelen”, zei De Nisco. “Zelfs als je de bacteriën uit de blaas verwijdert, blijven populaties elders bestaan en worden ze meestal resistent tegen het gebruikte antibioticum. Wanneer patiënten antibioticaresistentie opbouwen, zullen ze uiteindelijk geen opties meer hebben.”
De Nisco’s voortdurende onderzoek naar hoe UTI’s vorderen en terugkeren bij oudere vrouwen wordt gefinancierd door een recente vijfjarige subsidie van $ 1,3 miljoen van de National Institutes of Health.
De Nisco’s samenwerking met Gassensmith begon eind 2018 nadat ze een presentatie over de microbiologie van UTI had gegeven aan een commissie voor veiligheidsprotocollen op de campus.
“Daarna spraken we over het idee van mijn onderzoeksgroep om betere hele-celvaccins te maken door antigenen in dit depot met langzame afgifte te bewaren,” zei Gassensmith. “Destijds hadden we geen echte modellen om het mee te testen, en ik dacht dat UTI een zeer goede kans bood.”
Vaccins werken door een kleine hoeveelheid gedode of verzwakte ziektekiemen, of sommige van hun componenten, in het lichaam te introduceren. Deze antigenen zetten het immuunsysteem aan tot het produceren van antilichamen tegen een bepaalde ziekte. Het bouwen van vaccins tegen pathogene bacteriën is inherent moeilijk omdat bacteriën aanzienlijk groter en complexer zijn dan virussen. Het was een grote uitdaging om te selecteren welke biologische componenten moeten worden gebruikt om antigenen te maken.
Daarom heeft het de voorkeur om de hele cel te gebruiken boven het kiezen van slechts een stukje van een bacterie, zei Gassensmith.
“We gooien de hele gootsteen naar ze toe, want dat is wat je lichaam normaal gesproken ziet als het geïnfecteerd raakt”, zei hij.
De hele-celbenadering heeft echter zijn eigen problemen.
“Vaccins die hele cel dode bacteriën gebruiken, zijn niet gelukt omdat de cellen meestal niet lang genoeg in het lichaam blijven om langdurige, duurzame immuunresponsen te produceren,” zei Gassensmith. “Dat is de reden voor ons MOF-antigeendepot: het zorgt ervoor dat een intact, dood pathogeen langer in weefsel kan blijven bestaan, alsof het een infectie is, om een volledige reactie van het immuunsysteem op gang te brengen.”
Het metaal-organische raamwerk dat het team van Gassensmith ontwikkelde, kapselt en immobiliseert een individuele bacteriecel in een kristallijne polymere matrix die niet alleen de bacterie doodt, maar ook de dode cel conserveert en stabiliseert tegen hoge temperaturen, vocht en organische oplosmiddelen.
In hun experimenten gebruikten de onderzoekers een stam van Escherichia coli. Er zijn geen vaccins tegen een pathogene stam van deze bacterie. Uropathogeen E coli veroorzaakt ongeveer 80% van alle door de gemeenschap verworven urineweginfecties.
“Toen we deze muizen uitdaagden met een dodelijke injectie van bacteriën, nadat ze waren gevaccineerd, overleefden bijna al onze dieren, wat een veel betere prestatie is dan met traditionele vaccinbenaderingen,” zei Gassensmith. “Dit resultaat werd meerdere keren herhaald en we zijn behoorlijk onder de indruk van hoe betrouwbaar het is.”
Hoewel de methode nog niet op mensen is getest, zei De Nisco dat het de potentie heeft om miljoenen patiënten te helpen.
“Deze studie over UTI was een proof of concept dat hele-celvaccins effectiever zijn in dit extreme, dodelijke sepsis-model,” zei De Nisco. “Aantonen dat dit werkt tegen terugkerende UTI zou een belangrijke doorbraak zijn.”
Naast terugkerende UTI of urosepsis, geloven onderzoekers dat de antigeendepotmethode breed kan worden toegepast op bacteriële infecties, waaronder endocarditis en tuberculose.
“We werken eraan om deze benadering te vertalen naar tuberculose, een heel ander organisme, maar net als uropathogeen E coliAls het in het weefsel terechtkomt, blijft het en komt het terug,” zei Gassensmith. “Het vereist een nieuwe manier van denken over hoe vaccins zouden moeten werken.
“Vaccintechnologie is ongeveer twee eeuwen oud en is verbazingwekkend weinig geëvolueerd. We hopen dat ons platform zich kan openen met behulp van bestaande, goed bestudeerde pathogenen om meer gerichte en gemanipuleerde immuunreacties te creëren.”
Michael A. Luzuriaga et al, Metal-Organic Framework Encapsulated Whole-Cell Vaccins verbeteren de humorale immuniteit tegen bacteriële infectie, ACS Nano (2021). DOI: 10.1021/acsnano.1c03092
ACS Nano
Geleverd door de Universiteit van Texas in Dallas