Een deel van het brein van een jonge man werd bewaard door hete as van de uitbarsting van de Vesuvius in 79 na Christus
Zenuwcellen (ranken in deze microscoopafbeelding) veranderden in glas in de hersenen van een jonge man die stierf in de uitbarsting van de Vesuvius in 79 na Christus, waarbij deze neuronen bijna 2000 jaar lang bewaard bleven.
Bijna 2000 jaar geleden begroef een wolk van brandende as van de Vesuvius een jonge man terwijl hij op een houten bed lag. Die brandende as koelde snel af, waardoor een deel van zijn hersenen in glas veranderde.
Deze samenvloeiing van gebeurtenissen in het jaar 79 in de stad Herculaneum, die aan de westelijke voet van de vulkaan lag, bewaarde het gewoonlijk kwetsbare zenuwweefsel in een duurzame, glasachtige vorm. Nieuw onderzoek van dit weefsel heeft onthuld tekenen van zenuwcellen met uitgebreide ranken voor het verzenden en ontvangen van berichten, rapporteren wetenschappers 6 oktober in PLOS EEN.
Dat de jongeman ooit deze zenuwcellen of neuronen bezat, is geen verrassing; menselijke hersenen zitten vol met ongeveer 86 miljard neuronen (SN: 7-8-19). Maar monsters van oude hersenen zijn schaars. Degenen die wel bestaan, zijn een zeepachtige substantie geworden of gemummificeerd, zegt Pier Paolo Petrone, een bioloog en forensisch antropoloog aan de Universiteit van Napels Federico II in Italië. Maar terwijl hij de Herculaneum-site bestudeerde, zag Petrone iets donkers en glimmends in de schedel van deze man. Hij besefte dat die glazige, zwarte fragmenten “Moesten de overblijfselen van de hersenen zijn.”
Petrone en collega’s gebruikten scanning-elektronenmicroscopie om glasachtige overblijfselen van zowel de hersenen als het ruggenmerg van de man te bestuderen. De onderzoekers zagen zowel buisvormige structuren als cellichamen die de juiste afmetingen en vormen hadden om neuronen te zijn. Bij verdere analyses vond het team lagen weefsel gewikkeld rond ranken in het hersenweefsel. Deze laag lijkt myeline te zijn, een vettige substantie die signalen langs zenuwvezels versnelt.
Het geconserveerde weefsel was “iets werkelijk verbazingwekkends en ongelooflijks”, zegt Petrone, omdat de omzetting van objecten in glas, een proces dat verglazing wordt genoemd, in de natuur relatief zeldzaam is. “Dit is de eerste ontdekking ooit van oude menselijke hersenresten die tijdens een vulkaanuitbarsting verglaasd zijn door hete as.”
