Lophophorates zijn een verzameling zeedieren met een duister verleden
Een gepantserde worm genaamd Wufengella (geïllustreerd) zou de gemeenschappelijke voorouder kunnen zijn van een diverse groep van ongewervelde zeedieren.
Een oude, gepantserde worm kan de sleutel zijn tot het ontrafelen van de evolutionaire geschiedenis van een diverse verzameling ongewervelde zeedieren.
Ontdekt in China, een ongeveer 520 miljoen jaar oud fossiel van de nieuw geïdentificeerde worm, genaamd Wufengellazou de ontbrekende schakel kunnen zijn tussen drie van de phyla die een kader van zeedieren vormen die lophophorates worden genoemd.
Op basis van een genetische analyse, Wufengella is waarschijnlijk de gemeenschappelijke voorouder die brachiopoden, bryozoën en phoronid-wormen verbindt, rapporteren paleontoloog Jakob Vinther en collega’s 27 september in Huidige biologie.
“We hadden gespeculeerd dat” [the common ancestor] Misschien was het een wormachtig dier met platen op zijn rug’, zegt Vinther van de Universiteit van Bristol in Engeland. “Maar we hebben het dier nooit gehad.”
Ongeveer een half miljard jaar geleden kwamen bijna alle grote diergroepen op het toneel in een vlaag van evolutionaire diversificatie tijdens wat bekend staat als de Cambrische explosie (SN: 24/4/19). Gedurende deze tijd ervoeren lophophorates een snelle groei van soorten, die de evolutionaire geschiedenis van de groep heeft verduisterd.
Een ding dat de verschillende phyla van de groep met elkaar verbindt, zijn hun tentakelachtige voedingsbuizen die bekend staan als lophophores. Maar buiten die gemeenschappelijkheid zijn de phyla allemaal heel anders. Brachiopoden zijn gepelde dieren die op het eerste gezicht op mosselen lijken. Bryozoën – algemeen bekend als mosdieren – zijn microscopisch kleine sedentaire beestjes die in koraalachtige kolonies leven. En phoronids, of hoefijzerwormen, zijn ongesegmenteerde, zachte wezens die in stationaire, buisachtige structuren leven. (Meer recentelijk hebben sommige onderzoekers vastgesteld dat hyolieten – een uitgestorven dier dat bekend staat door hun kegelvormige schelpen (SN: 1/11/17) – zijn ook lophophorates vanwege het tentakelsorgaan dat hun mond omringt.)
Wufengella behoort niet tot een van deze phyla, vonden Vinther en zijn collega’s. Maar het beestje heeft kenmerken die vergelijkbaar zijn met die van brachiopoden, hoefijzerwormen of bryozoën: een reeks asymmetrische, gepantserde achterplaten, een wormachtig lichaam en borstelharen die uitsteken uit de lobben die het lichaam omringen.
Het fossiel is een ‘geweldige vondst’, zegt Gonzalo Giribet, een ongewervelde zoöloog aan de Harvard University die niet bij het onderzoek betrokken was. Toch bevestigt de analyse van de wetenschappers dat niet Wufengella is de lang gezochte ontbrekende schakel, waarschuwt hij, maar suggereert het eerder.
Sommige onderzoekers hadden de hypothese geopperd dat de gemeenschappelijke voorouder van lophophorates een stationair wezen zou zijn dat op de zeebodem zat en alleen door buizen werd gevoed, vergelijkbaar met zijn moderne verwanten. De Wufengella fossiel zou dit idee kunnen weerleggen; het lichaamsplan van het dier suggereert in plaats daarvan dat het rondkroop, zeggen de onderzoekers.
Een fossiel zoals Wufengella stond al lang hoog op Vinthers bucketlist met fossielen die hij en zijn collega’s hoopten te vinden. Maar “we dachten altijd: ‘Nou, dat zullen we waarschijnlijk nooit in het echte leven zien'”, zegt hij. Normaal gesproken zou zo’n wezen zijn leven in ondiep water hebben doorgebracht. Organismen hebben de neiging om daar niet goed te bewaren, omdat ze sneller vergaan door blootstelling aan veel zuurstof. Vinther suggereert dat de Wufengella die zijn team waarschijnlijk vond weggespoeld naar diep water in een storm.
Nu de onderzoekers er een hebben gevonden Wufengella, hopen ze er meer te vinden, onder meer om te kijken of er andere variëteiten zijn. En misschien zou het team nog verder verwijderde voorouders verder terug in de levensboom kunnen identificeren die lophophorates zouden kunnen verbinden met andere diergroepen zoals weekdieren, zegt Vinther, om verder uit te werken hoe het leven op aarde is verbonden.
