De Malleefowl heeft een potentieel belangrijke rol bij het herverdelen van voedingsstoffen over het landschap
Een mannelijke malleefowl bewondert zijn handwerk in Calperum Station, Australië. Malleefowl-heuvelnesten (een afgebeeld) broeden eieren uit met behulp van warmte van rottende vegetatie.
Aarden stapels gebouwd door een kipachtige vogel in Australië zijn niet alleen broedmachines voor eieren – ze kunnen ook cruciaal zijn voor de distributie van belangrijke voedingsstoffen door het ecosysteem.
In de droge bossen van Zuid-Australië rijzen zandheuvels op tussen stukken veelstammige “mallee” eucalyptusbomen. Deze monumenten – groot genoeg om een ​​parkeerplaats te verstikken – zijn nesten, nauwgezet gebouwd door de malleefowl-vogel. Door onbedoeld een lappendeken van voedingsstoffen en omgewoelde grond te construeren, kan de ijverige malleefowl vormen mogelijk omliggende planten- en bodemgemeenschappen en zelfs de verspreiding van vuur af te vlakken, rapporteren onderzoekers 27 maart in de Tijdschrift voor Ecologie.
Dergelijke ecosysteemeffecten suggereren dat het behoud van malleefowl veel soorten ten goede kan komen, zegt Heather Neilly, een ecoloog bij de Australian Landscape Trust in Calperum Station. De soort wordt momenteel vermeld als “kwetsbaar” en neemt af door de International Union for the Conservation of Nature.
Sommige dieren – “ecosysteemingenieurs” genoemd – produceren leefgebieden voor andere soorten door de omgeving om hen heen vorm te geven. Bevers bouwen dammen die huizen creëren voor levensvormen die in de vijver leven. In woestijnen ondersteunen uilen en reusachtige hagedissen het planten- en dierenleven met hun holen (SN: 8-10-19; SN: 19-1-21).
“Vooral in Australië lag de focus grotendeels op onze reeks gravende zoogdieren”, zegt Neilly.
Maar malleefuil (Leipoa ocellata) – gevonden in heel West- en Zuid-Australië – verstoren ook de bodem. Zij en hun naaste verwanten zijn ‘megapoden’, een groep vogels die inheems zijn in Australazië en de Stille Zuidzee en die de ongebruikelijke gewoonte hebben hun eieren uit te broeden zoals alligators dat doen: in een enorme stapel rottende compost. Warmte van de rottende vegetatie – opgesloten met een isolerende zandlaag erop – regelt de temperatuur van de eieren, en de jongen krabben zich een weg naar de oppervlakte wanneer ze uitkomen.
Neilly en haar collega’s wilden de impact onderzoeken die nestbouw heeft op de bodemchemie en vegetatiebedekking in het mallee-ecosysteem.
In een mallee-bos op het platteland van Zuid-Australië selecteerde het team 12 heuvels van verschillende leeftijden. Elke heuvel had vijf “microsites” – de heuvel zelf, de grond onder een nabijgelegen eucalyptusboom en onder een verre boom, en een dichtbij en ver open stuk grond. Op elke microsite analyseerde het team voedingsstoffen in de bodem en mat de plantbedekking, de overvloed aan individuele planten en de relatieve dekking van bladafval en kale grond.
Een groot deel van het mallee-bos is arm aan voedingsstoffen, met eilanden van hulpbronnen waar de eucalyptusbomen ontkiemen. Maar wanneer malleefowl bladafval verzamelt van vegetatieplekken om hun heuvels in open gebieden te maken, creëren ze een uniek type leefgebied, ontdekte het team. De nesten hebben weinig planten, maar hun bodem heeft koolstof- en pH-niveaus zoals die van boommicrosites. Heuvels hebben ook een stikstof- en fosforgehalte in hun bodem dat hoger is dan bij elke andere microsite.
De effecten zijn niet beperkt tot alleen de heuvels zelf. Zelfs nabijgelegen open locaties hebben een hoger fosforgehalte in de grond dan afgelegen, en nabijgelegen boomlocaties van minder dan zes jaar oud hebben meer kale grond vanwege het oogsten van bladafval.
Veel van deze heuvelkenmerken nemen af ​​met de leeftijd, meldt het team, met uitzondering van de koolstof in de bodem, die in de oudste heuvels versterkt blijft.
De impact van de Malleefowls op de distributie van voedingsstoffen is niet verrassend “gezien de enorme hoeveelheid grond en strooisel die deze vogels verplaatsen bij het bouwen van hun heuvels”, zegt Michelle Louw, een plantenecoloog aan de Duitse Universiteit van Bayreuth, gevestigd in Johannesburg en niet betrokken bij het onderzoek.
Maar de omvang van de impact van de malleefowls is verrassend, net als het feit dat het effect zelfs in omliggende open en beboste microsites traceerbaar is, zegt Orsolya Valkó, een plantenecoloog bij het Centrum voor Ecologisch Onderzoek in Boedapest, ook niet betrokken bij dit onderzoek.
“Op deze manier creëren de vogels drie nieuwe typen microsites in een al mozaïeksysteem, wat fascinerend is”, zegt ze.
Malleefowl schuifelt niet alleen bodemvoedingsstoffen en vegetatiepatronen. Neilly en haar team merken op dat de toppen van de heuvels en de omliggende kale plekken heel weinig brandstof hebben om vuren te laten branden, dus Malleefowl kan ook helpen bij het reguleren van de verspreiding van vuur in mallee-bossen.
Uit eerder onderzoek van Neilly’s team bleek ook dat: de heuvels worden veel gebruikt door de Australische fauna. Gewervelde dieren bezochten terpen 50 procent vaker dan locaties zonder terpen, met vijf keer zoveel gewervelde soorten die rond de terpen hingen.
