In Afrika en Azië is de golf van warmte-insluitende gassen vrijgekomen
De uitstoot van het methaan dat warmte opvangt, stijgt over de hele wereld, voornamelijk als gevolg van landbouw en het gebruik van fossiele brandstoffen. In deze illustratie van methaan dat de atmosfeer in 2017 en 2018 doordringt, duidt donkerder rood op hogere methaangehalten.
Het methaangehalte in de atmosfeer is ongekend hoog. Maar om de uitstoot van dat krachtige broeikasgas te beteugelen, moet je weten waar methaan vrijkomt en waarom. Nu onthult een wereldwijde inventaris van methaanbronnen de belangrijkste boosdoeners achter de toenemende methaanverontreiniging in de 21e eeuw.
Landbouw, stortafval en gebruik van fossiele brandstoffen waren de belangrijkste redenen waarom de atmosfeer van de aarde werd geabsorbeerd ongeveer 40 miljoen ton meer methaan afkomstig van menselijke activiteiten in 2017 dan begin jaren 2000 per jaar. Uitbreiding van landbouw gedomineerde methaanafgifte in plaatsen zoals Afrika, Zuid-Azië en Oceanië, terwijl het gebruik van fossiele brandstoffen verhoogde emissies in China en de Verenigde Staten verhoogt, rapporteren onderzoekers online op 14 juli in Milieuonderzoeksbrieven.
Methaan “is een van de belangrijkste broeikasgassen – misschien wel de tweede belangrijkste na CO2“, Zegt Alexander Turner, een atmosferische wetenschapper die in 2021 lid wordt van de Universiteit van Washington in Seattle.
Hoewel er in de atmosfeer veel minder methaan is dan koolstofdioxide, kan methaan in een eeuw tijd ongeveer 30 keer zoveel warmte vasthouden als dezelfde hoeveelheid CO2. Het aantonen van methaanbronnen ‘is erg belangrijk als je wilt begrijpen hoe het klimaat zal evolueren’, zegt Turner, die niet betrokken was bij de nieuwe studie. Het kan ook helpen bij het prioriteren van strategieën om vervuiling tegen te gaan, zoals minder vlees consumeren om de uitstoot van veehouderijen te verminderen en vliegtuigen of satellieten gebruiken om lekkende gaspijpleidingen te verkennen om te repareren (SN: 14-11-19).
Marielle Saunois, een atmosferische wetenschapper aan het Pierre Simon Laplace Institute in Parijs, en collega’s hebben de wereldwijde methaanverontreiniging in 2017 – het meest recente jaar met volledige gegevens – gecatalogiseerd met behulp van atmosferische metingen van torens en vliegtuigen over de hele wereld. De isotoop, of het type koolstof, in methaanmonsters bevatte aanwijzingen over de bron – zoals of het methaan werd uitgestoten door de olie- en gasindustrie, of door microben die leven in rijstvelden, stortplaatsen of de ingewanden van boeren die vee boeren (SN: 18-11-15). Het team vergeleek de waarnemingen van 2017 met de gemiddelde jaarlijkse emissies van 2000 tot 2006.
In 2017 pompten menselijke activiteiten ongeveer 364 miljoen ton methaan in de atmosfeer, vergeleken met gemiddeld 324 miljoen ton per jaar in de vroege jaren 2000. Ongeveer de helft van die stijging van 12 procent was het gevolg van uitbreiding van landbouw en stortplaatsen, terwijl de andere helft afkomstig was van fossiele brandstoffen. De emissies van natuurlijke bronnen zoals wetlands daarentegen bleven relatief stabiel.
De emissies zijn het sterkst gestegen in Afrika en het Midden-Oosten, Zuid-Azië en Oceanië. Beide regio’s verhoogden de uitstoot met 10 miljoen tot 15 miljoen ton. Landbouwbronnen, zoals veeboerderijen en rijstvelden, waren verantwoordelijk voor een stijging van de uitstoot met 10 miljoen ton uit Zuid-Azië en Oceanië en een stijging die bijna net zo groot is in Afrika, schatten de auteurs. De emissies stegen met 5 tot 10 miljoen ton in China en Noord-Amerika, waar fossiele brandstoffen de vervuiling veroorzaakten. Alleen al in de Verenigde Staten verhoogden fossiele brandstoffen de uitstoot van methaan met ongeveer 4 miljoen ton.
Opgassen
In 2017 pompten menselijke activiteiten ongeveer 40 miljoen ton meer methaan in de atmosfeer dan in het begin van de jaren 2000. Ondertussen verhoogden natuurlijke bronnen van methaan, zoals wetlands, hun uitstoot met slechts ongeveer 10 miljoen ton. Landbouw en het gebruik van fossiele brandstoffen waren de belangrijkste drijfveren achter de toenemende menselijke uitstoot.
Gemiddelde jaarlijkse wereldwijde methaanemissies per bron, 2000-2006 en 2017
Bron: RB Jackson et al. / Environmental Research Letters 2020
Een regio die geen stijging van methaan vertoonde, was het noordpoolgebied. Dat is merkwaardig, omdat het noordpoolgebied sneller opwarmt dan waar ook ter wereld, en is bedekt met permafrost – dat naar verwachting bij het ontdooien veel methaan in de lucht zal afgeven, zegt Tonya DelSontro, een aquatische biogeochemie aan de Universiteit van Waterloo in Canada niet betrokken bij het werk (SN: 1-7-20).
De nieuwe bevindingen zouden kunnen betekenen dat het Noordpoolgebied nog niet veel methaan in de atmosfeer heeft geblazen – of dat wetenschappers niet genoeg gegevens uit dit afgelegen gebied hebben verzameld om de methaanemissietrends nauwkeurig te meten, zegt DelSontro (SN: 19-12-16).
Het nieuwe methaanbudget volgt de emissies mogelijk pas in 2017, maar “de atmosfeer suggereert niet dat er iets is vertraagd voor de methaanemissies in de afgelopen twee jaar”, zegt co-auteur Rob Jackson, een milieuwetenschapper aan de Stanford University. ‘Als er iets is, versnelt het mogelijk.’ Eind 2019, de methaanconcentratie in de atmosfeer bereikte ongeveer 1.875 delen per miljard – een stijging ten opzichte van ongeveer 1.857 delen per miljard in 2017, volgens de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration.
