Als alles goed is gegaan, zal het NASA-ruimtevaartuig in 2023 de monsters van Bennu naar de aarde terugbrengen
De illustratie van deze kunstenaar laat zien hoe het OSIRIS-REx-ruimtevaartuig zich uitstrekt naar planetoïde Bennu terwijl het zich voorbereidt om een monster van het stof van de ruimterots te pakken.
NASA’s OSIRIS-REx-ruimtevaartuig is een kosmische rotsverzamelaar. Op 20 oktober om 18.12 uur EDT barstte er gejuich uit de missiecontrole toen wetenschappers op aarde te horen kregen dat het ruimtevaartuig zachtjes een nabij-aardse asteroïde genaamd Bennu had aangeduwd en een aantal van zijn rotsen had gepakt om naar de aarde terug te keren.
“Het ruimtevaartuig deed alles wat het moest doen”, zei hoofdonderzoeker Dante Lauretta van de Universiteit van Arizona in Tucson op 20 oktober op een NASA TV-webcast. “Ik kan niet geloven dat we dit echt voor elkaar hebben gekregen.”
OSIRIS-REx arriveerde in december 2018 in Bennu en bracht bijna twee jaar door met het maken van gedetailleerde kaarten van de oppervlakte-eigenschappen en samenstelling van de 500 meter brede asteroïde (SN: 10/8/20). Waarnemingen vanaf de aarde suggereerden dat Bennu glad en zanderig zou moeten zijn, maar toen OSIRIS-REx arriveerde, vond het een verraderlijk, rotsachtig landschap.
Het team koos een relatief gladde plek in een krater genaamd Nightingale. De plek was echter niet zonder gevaren – het team was zo bezorgd over een bijzonder grote rots in de buurt dat ze het ‘Mount Doom’ noemden (SN: 12/12/19).
Gelukkig hoefde het ruimtevaartuig niet volledig in de krater te landen om zijn missie te voltooien. Terwijl het net boven het oppervlak zweefde, stak OSIRIS-REx aan het einde een robotarm uit met een instrument genaamd TAGSAM, voor Touch-And-Go Sample Acquisition Mechanism. Het instrument tikte zes seconden zachtjes op de asteroïde en liet een uitbarsting van stikstofgas ontsnappen om het stof en de kiezelstenen aan het oppervlak te verstoren. Toen die kleine stenen eenmaal waren opgetild, werden er hopelijk enkele in de monstercollector geblazen.
Het team bleef laat op om de foto’s van de bemonsteringssequentie van het ruimtevaartuig te analyseren, zei Lauretta op een persconferentie op 21 oktober. Op basis van die beelden lijkt het erop dat de kop van het bemonsteringsapparaat een beetje in het stof van Bennu’s oppervlak is geduwd, misschien een enkele centimeters. Dat is goed nieuws, zei Lauretta. Bij experimenten die op aarde werden uitgevoerd, greep het ruimtevaartuig de meeste steen toen de bemonsteringskop door stof was omgeven.
Het lijkt er ook op dat het ruimtevaartuig tijdens zijn afdaling een relatief grote rots heeft vernietigd. ‘Letterlijk, we hebben het verpletterd’, zei Lauretta. “Die rots lijkt te fragmenteren en te versplinteren.” Het bestuderen van de asteroïde vanuit de ruimte suggereerde dat een soort inslag mogelijk was (SN: 10/8/20), meldde het team op 8 oktober, en het was opwindend om te zien dat het echt gebeurde, zei Lauretta op de persconferentie.
Omdat de signalen van de aarde 18½ minuut nodig hadden om Bennu te bereiken, voerde het ruimtevaartuig de bemonsteringssequentie autonoom uit. Toen het missieteam het signaal kreeg dat het ruimtevaartuig zijn werk had gedaan en zich terugtrok op een veilige afstand van Bennu, pompten de teamleden hun armen in de lucht, juichten en stuurden ze elkaar sociaal verre high-fives en knuffels.
OSIRIS-REx is niet het eerste ruimtevaartuig dat monsters van een asteroïde pakt. Dat onderscheid gaat naar de Hayabusa-missie in Japan, die in 2010 korrels van asteroïde Itokawa terugbracht (SN: 14-06-10). Een toegift aan die missie, Hayabusa2, verzamelde vorig jaar monsters van asteroïde Ryugu en ligt op schema om in december in Australië te landen (SN: 22/02/19).
Maar OSIRIS-REx probeerde veel meer materiaal te verzamelen dan Hayabusa2. Hayabusa2 hoopte 100 milligram te verzamelen; OSIRIS-REx streeft naar minimaal 60 gram, of iets meer dan twee ons.
De wetenschappers van Hayabusa2 kunnen niet weten hoeveel materiaal het daadwerkelijk heeft verzameld totdat het ruimtevaartuig terugkeert naar de aarde. Maar het team van OSIRIS-REx is van plan erachter te komen met behulp van het ruimtevaartuig zelf. Op 22 oktober draait het ruimtevaartuig zijn arm zodat zijn camera’s een foto kunnen maken van de binnenkant van de TAGSAM-collector en kunnen zien of er stof en kleine stenen zijn.
Een paar dagen later zal het ruimtevaartuig zijn arm uitstrekken en zijn hele lichaam ronddraaien. Het verschil in de manier waarop het draait na de monsterverzameling en ervoor, zal de massa van het monster onthullen. Het team verwacht die mis op 26 oktober te rapporteren.
Als OSIRIS-REx teruggaat naar Bennu voor een tweede monster, zal het niet terugkeren naar de Nightingale-krater, zei projectmanager Rich Burns van NASA’s Goddard Space Flight Center in Greenbelt, Maryland, op de persconferentie van 21 oktober. Elke tweede poging zou landen op een back-upsite genaamd Osprey, en zou plaatsvinden in januari.
OSIRIS-REx keert in 2023 terug naar de aarde, waar wetenschappers de rotsen zullen analyseren in de hoop details te ontsluiten van de geschiedenis van het zonnestelsel en de oorsprong van water en leven op aarde (SN: 15/01/19).
