Een 99 miljoen jaar oude spin gevangen in barnsteen werpt licht op het ouderschap van oude spinachtigen
Een vrouwelijke spin gevangen in barnsteen naast haar eierzak, hier van boven (links) en onder (rechts) gezien, is het oudste bewijs van moederlijke zorg bij spinnen.
Lang geleden Tyrannosaurus rex liep over de aarde, sap verzwolg een spin die haar eierzak bewaakte.
Haar lijk, dat 99 miljoen jaar samen met haar nakomelingen in barnsteen is bewaard, is het oudste fysieke bewijs voor moederlijke zorg bij spinnen, zegt Paul Selden, een paleontoloog van ongewervelde dieren aan de Universiteit van Kansas in Lawrence. Dit fossiel is een van de vier die laten zien dat: sommige oude spinnen bewaakten hun eierzakken en hebben misschien zelfs hun jongen grootgebracht, Seldon en zijn collega’s melden 15 september in Proceedings van de Royal Society B.
Moederlijke zorg, zoals het bewaken van eieren, is gebruikelijk bij moderne spinnen. Sommige soorten gaan zelfs zo ver dat ze hun jongen zogen (SN: 29-10-18) of zichzelf opdienen als de eerste maaltijd van hun kinderen (SN: 21-04-15). Omdat moederzorg zo wijdverbreid is, vermoedden onderzoekers dat spinnen dit gedrag ontwikkelden lang vóór het Krijt, dat ongeveer 145 miljoen jaar geleden begon.
Maar dit “is de eerste keer dat we bewijs voor dit gedrag in fossielen hebben gezien”, zegt Selden. De vrouwelijke spin en haar ongeboren nakomelingen behoren tot een nu uitgestorven familie van spinnen genaamd Lagonomegopidae, die zich onderscheiden door hun grote, reflecterende ogen. Zij en haar verwanten zouden waarschijnlijk ’s nachts in bomen hebben gejaagd.
Naast het bewaken van hun eieren, kunnen vrouwelijke spinnen rondhangen nadat de eieren zijn uitgekomen. Drie van de stukjes barnsteen bevatten tientallen spinnen van een week oud. Spinnen zijn meestal solitaire wezens, dus de aanwezigheid van meerdere spinnetjes naast elkaar suggereert dat ze zich na de geboorte niet verspreidden, maar ervoor kozen om naast hun moeder te blijven.
Hoe lang deze spinnen rond mama bleven hangen, blijft onduidelijk. Hoewel de studie “ondubbelzinnig” aantoont dat deze spinnen hun eierzakken in het midden van het Krijt bewaakten, “moeten toekomstige onderzoekers hun ogen open houden voor vrouwtjes met grotere en oudere nakomelingen”, zegt Linda Rayor, een entomoloog aan de Cornell University die onderzoek doet naar moederzorg bij spinnen.
Onderzoekers zullen op zoek moeten naar verder fossiel bewijs in bestaande museale en institutionele collecties. Sommige paleontologen zijn oproepen tot een moratorium op het publiceren van onderzoek naar barnsteen uit Myanmar gedolven na 2017 vanwege zorgen over onmenselijke omstandigheden in mijnen en zorgen dat de verkoop van barnsteen militante groepen financierde, een situatie die nog werd verergerd door de militaire staatsgreep in 2021. De stukjes barnsteen die in dit onderzoek zijn gebruikt, maken deel uit van een reeds bestaande collectie op de Capital Normal University in Peking en werden meer dan tien jaar geleden gedolven.
Dat moratorium mag toekomstige ontdekkingen niet in de weg staan, zegt Selden. “Er zijn al duizenden exemplaren – en meer materiaal dan er mensen beschikbaar zijn om het te bestuderen.”
