Zandhopen die door nestgravende vogels zijn uitgegraven, zijn microhabitats waar zaden kunnen ontkiemen
Vuilheuvels gemaakt door vogels zoals gravende uilen (één getoond) in de Atacama-woestijn in Peru zijn een microhabitat voor zaadontkieming, vindt een studie.
In de door regen uitgehongerde woestijnen van de kust van Peru zijn er kleine plekken die verrassend rijk zijn aan planten in het landschap. Gravende vogels kunnen verantwoordelijk zijn, zeggen wetenschappers.
Zandhopen werden uitgegraven door gravende uilen en mijnwerkersvogels meer zaailingen en exclusieve plantensoorten vergeleken met omliggende ongestoorde bodems, rapporteren onderzoekers van de National University of San Marcos in Lima, Peru in oktober Journal of Arid Environments. Hoewel de heuvels minder zaden bevatten, kunnen de structuren aan het begin van het groeiseizoen een beschutte en vochtige kiemomgeving bieden – in tegenstelling tot aangrenzende knapperige bodems bedekt met cyanobacteriën, korstmossen, mos en algen.
“Het vermogen van zaden om in de woestijn te ontkiemen is een ontmoedigende taak”, zegt Jayne Belnap, ecoloog van de US Geological Survey in Moab, Utah, die niet betrokken was bij de studie, “vooral als je een korstje hebt.”
Die korst remt de zaadgroei op twee manieren. Zaden die bovenop zijn gestrand, worden blootgesteld aan de barre omgeving en kunnen mogelijk helemaal niet ontkiemen. En de korst zelf kan dienen als een barrière voor water om begraven zaden te bereiken en voor zaailingen om uit te komen.
Maar wanneer gravende vogels de korst breken en zand opgraven, kunnen zaden zich vermengen met het zand en kan er water tussen het gegooide zand en de korst terechtkomen, zeggen de onderzoekers. Hierdoor kunnen zaden worden begraven en vocht verzamelen dat nodig is om te ontkiemen.
Terwijl het is bekend dat gravende zoogdieren verdichte bodems kunnen doorbreken en voedselrijke hotspots kunnen creëren die ideaal zijn voor de vestiging van planten, is deze studie de eerste die soortgelijke ecosysteemtechnieken documenteert die door droge vogels worden gedaan.
In 2016 verzamelde Maria Cristina Rengifo-Faiffer, ecoloog aan de Northern Arizona University in Flagstaff, bodems in het nationale reservaat Lachay in Peru. Het gebied ligt in een deel van de Atacama-woestijn (SN: 27-2-18) waar lomas of mist oases bestaan. Het regent daar zelden en de meeste planten vertrouwen op drie maanden wintermist om hun levenscyclus te voltooien.
Monsters kwamen van 61 terpen opgegraven door drie vogelsoorten – gravende uil (Athene cunicularia), mijnwerker aan de kust (Geositta peruviana) en grijsachtige mijnwerker (G. maritima) – evenals van aangrenzende ongestoorde gebieden. Ze gaf de grond water en liet zaden ontkiemen in een kas, en gebruikte dat als een indicatie voor hoeveel levensvatbare zaden er in de grond waren.
De vogelheuvels bevatten gemiddeld 1.015 zaden per vierkante meter, terwijl in dezelfde bodemkorstgebieden 2.740 zaden zaten, vonden Rengifo-Faiffer en ecoloog Cesar Arana.
Maar uit een catalogus van natuurlijke ontkieming in de woestijn bleek dat de door vogels heen en weer geslingerde grond veel vruchtbaarder was dan de korst: gemiddeld ontsproten 213 zaailingen uit de vogelheuvels vergeleken met 176 die uit aangrenzende knapperige gronden kwamen.
Het team ontdekte ook dat vijf plantensoorten uitsluitend voorkomen in de door vogels verstoorde gebieden, waaronder Malvaceae-soorten. Deze ‘microhabitats’ die zijn gemaakt door gravende vogels zijn belangrijk om de plantendiversiteit te behouden, zegt Rengifo-Faiffer.
‘Voor mij is dat het coolste deel van deze studie’, zegt Belnap. ‘Je faciliteert de aanwezigheid van andere soorten door dit ingraven te laten gebeuren.’
