Desinformatie over klimaatverandering evolueert. Dat geldt ook voor pogingen om terug te vechten

In de afgelopen vier decennia heeft een goed georganiseerde, goed gefinancierde campagne, aangedreven door de fossiele brandstofindustrie, geprobeerd de wetenschap in diskrediet te brengen die de wereldwijde klimaatverandering koppelt aan de menselijke uitstoot van kooldioxide en andere broeikasgassen. Deze desinformatie-inspanningen hebben tot verwarring over de gegevens geleid, de integriteit van klimaatwetenschappers in twijfel getrokken en de wetenschappelijke consensus over de rol van de mens ontkend.

Dergelijke desinformatie-inspanningen worden beschreven in interne documenten van fossiele brandstofreuzen zoals Shell en Exxon. Al in de jaren tachtig wisten oliemaatschappijen dat het verbranden van fossiele brandstoffen het klimaat veranderde, aldus branchedocumenten beoordeeld tijdens een hoorzitting van de Amerikaanse House of Representatives Committee on Oversight and Reform 2019. Toch zijn deze bedrijven, geholpen door enkele wetenschappers, bedoeld om het publiek te misleiden, gevestigde wetenschap te ontkennen en pogingen om emissies te reguleren te voorkomen.

Maar de effecten van klimaatverandering op extreme gebeurtenissen zoals bosbranden, hittegolven en orkanen zijn moeilijk te bagatelliseren (SN: 19/12/20 & SN: 1/2/21, blz. 37). Niet toevallig zijn de klimaatdesinformatietactieken verschoven van regelrechte ontkenning naar afleiding en vertraging (SN: 16/1/21, blz. 28).

Naarmate desinformatie-tactieken evolueren, blijven onderzoekers nieuwe manieren testen om ze te bestrijden. Ontkracht door onware uitspraken te controleren op feiten is een manier om klimaatdesinformatie te bestrijden. Een andere manier, die steeds meer door sociale mediaplatforms wordt gebruikt, is om waarschuwingslabels toe te voegen die berichten markeren als mogelijke desinformatie, zoals de labels Twitter en Facebook (die ook eigenaar is van Instagram) begonnen toe te voegen in 2020 met betrekking tot de Amerikaanse presidentsverkiezingen en de COVID-19-pandemie.

Tegelijkertijd was Facebook scherp bekritiseerd voor een wijziging van het factcheckbeleid die critici zeggen dat het de verspreiding van klimaatdesinformatie mogelijk maakt. In 2019 besloot de socialemediagigant dat te doen stellen berichten waarvan het vaststelt dat ze mening of satire zijn, vrij van feitencontrole, waardoor een potentieel grote maas in de desinformatie ontstaat.

Als reactie op toenemende kritiek heeft Facebook in februari een proefproject onthuld voor zijn gebruikers in het Verenigd Koninkrijk, met labels die wijzen op mythes over klimaatverandering. De labels verwijzen gebruikers ook naar Het klimaatwetenschappelijke informatiecentrum van Facebook.

Voor dit project heeft Facebook verschillende klimaatcommunicatie-experts geraadpleegd. Sander van der Linden, een sociaal psycholoog aan de Universiteit van Cambridge, en cognitief wetenschapper John Cook van de George Mason University in Fairfax, Virginia, hielpen het bedrijf bij het ontwikkelen van een nieuwe ‘mythe-busting’-eenheid die veelvoorkomende mythes over klimaatverandering ontkracht – zoals dat wetenschappers het er niet mee eens zijn dat de opwarming van de aarde plaatsvindt.

Onderzoekers John Cook en Sander van der Linden hopen mensen te inenten tegen ontkenningsberichten over klimaatverandering.

Cook en van der Linden hebben ook manieren getest om voor desinformatie te komen, een benadering die bekend staat als prebunking of inoculatietheorie. Door mensen te helpen veelgebruikte retorische technieken te herkennen die worden gebruikt om klimaatdesinformatie te verspreiden – zoals logische drogredenen, vertrouwen op nep “experts” en alleen de gegevens uitkiezen die één mening ondersteunen – hopen de twee veerkracht op te bouwen tegen deze tactieken.

Deze nieuwe verdedigingslinie kan een bonus hebben, zegt Van der Linden. Door mensen in deze technieken te trainen, zou een meer algemene veerkracht kunnen worden opgebouwd tegen desinformatie, of het nu gaat om klimaat, vaccins of COVID-19.

Science News vroegen Cook en van der Linden over het ontmaskeren van samenzweringen, samenwerking met Facebook en hoe prebunking is (en niet) is als gevaccineerd worden. De gesprekken, afzonderlijk gehouden, zijn bewerkt voor beknoptheid en duidelijkheid.

We hebben zowel desinformatie als desinformatie gebruikt in de discussie over ontkenning van klimaatverandering. Wat is het verschil?

van der Linden: Verkeerde informatie is alle informatie die onjuist is, hetzij als gevolg van fouten of nepnieuws. Desinformatie is opzettelijk bedoeld om te misleiden. Dan is er propaganda: desinformatie met een politieke agenda. Maar in de praktijk is het moeilijk om ze te ontwarren. Mensen gebruiken vaak verkeerde informatie omdat dit de breedste categorie is.

Is er de afgelopen decennia een verandering opgetreden in de aard van de ontkenning van klimaatverandering?

Cook: Het is aan het verschuiven. We hebben bijvoorbeeld gevoed 21 jaar [climate change] ontkenning blogposts vanuit het VK naar een machine learning-programma. We ontdekten dat de verkeerde informatie over ontkenning van de wetenschap geleidelijk afneemt – en desinformatie over oplossingen [targeting climate policy and renewable energy] is in opkomst [as reported online in early March at SocArXiv.org].

Naarmate de wetenschap duidelijker wordt, wordt het onhoudbaarder om haar aan te vallen. We zien pieken in de verkeerde informatie over het beleid net voordat de regering met nieuw wetenschapsbeleid komt, zoals een rekening voor koolstofprijzen. En er was een enorme piek voor de [2015] Klimaatakkoord van Parijs. Dat is wat we in de loop van de tijd meer zullen zien.

Hoe hoop je dat het nieuwe desinformatieproject over klimaatverandering zal helpen?

Cook: We hebben technische oplossingen nodig, zoals het markeren en taggen van verkeerde informatie, evenals sociale mediaplatforms die het bagatelliseren, dus [the misinformation] wordt niet op de feeds van veel mensen geplaatst. We kunnen niet afhankelijk zijn van sociale media. Een kijkje achter het gordijn op Facebook toonde me de uitdaging om bedrijven zover te krijgen dat ze adequaat reageren. Er zijn veel interne spanningen.

van der Linden: Ik heb gewerkt met WhatsApp en Google, en het is altijd hetzelfde verhaal. Ze willen het juiste doen, maar doen dat niet, omdat het de betrokkenheid op het platform schaadt.

Maar van geen standpunt innemen over klimaatverandering naar een standpunt innemen, dat is een enorme overwinning. Wat Facebook heeft gedaan, is een stap voorwaarts. Ze luisterden naar onze ontwerpen en suggesties en opmerkingen over hun [pilot] test.

We wilden meer dan een neutraal [label directing people to Facebook’s information page on climate change], maar ze wilden eerst de neutrale paal testen. Dat is allemaal goed. Het zal in ieder geval een paar maanden duren voordat het testen in de Britse fase van start gaat, maar we weten nog niet naar hoeveel andere landen ze het zullen uitrollen en wanneer. We kwamen allemaal aan boord met het idee dat ze meer en agressiever gaan doen. Ik zal aangenaam verrast zijn als het wereldwijd wordt uitgerold. Dat zijn mijn criteria voor succes.

Wetenschappers bestrijden al jaren verkeerde informatie over klimaatverandering door middel van feitencontrole en ontmaskering. Het lijkt een beetje op whack-a-mole. U pleit ervoor om mensen te ‘inenten’ tegen de technieken die ervoor zorgen dat verkeerde informatie door gemeenschappen wordt verspreid. Hoe kan dat helpen?

van der Linden: Feitencheck en debunking is handig als je het goed doet. Maar er is de kwestie van ideologie, van verzet tegen feitencontrole wanneer dit niet in overeenstemming is met de ideologie. Zou het leven niet zo veel gemakkelijker zijn als we het konden voorkomen [disinformation] in de eerste plaats? Dat is het hele punt van voorbunking of inenting. Het is een meerlagig verdedigingssysteem. Als je er als eerste kunt komen, is dat geweldig. Maar dat zal niet altijd mogelijk zijn, dus je hebt nog steeds real-time feitencontrole. Deze meerlagige firewall zal het nuttigst zijn.

Jullie hebben allebei interactieve online tools ontwikkeld, spelletjes eigenlijk, om het idee te testen om mensen te inenten tegen desinformatie tactieken. Sander, je hebt een online interactief spel gemaakt met de naam Slecht nieuws, waarin spelers samenzweringen kunnen verzinnen en als nepnieuwsproducenten kunnen optreden. Een onderzoek onder 15.000 deelnemers rapporteerde in 2019 in Palgrave Communications toonde aan dat door te spelen met het creëren van verkeerde informatie, mensen werden beter in het herkennen ervan. Maar hoe lang duurt deze “inenting”?

van der Linden: Dat is een belangrijk verschil in de virale analogie. Biologische vaccins geven min of meer levenslange immuniteit, althans voor sommige soorten virussen. Dat is niet het geval bij een psychologisch vaccin. Het verdwijnt na verloop van tijd.

In één onderzoek hebben we gevolgd met mensen [repeatedly] ongeveer drie maanden, gedurende welke tijd ze de wedstrijd niet opnieuw speelden. We vonden geen verval van het inoculatie-effect, wat nogal verrassend was. De inenting bleef ongeveer twee maanden stabiel. In [a shorter study focused on] verkeerde informatie over klimaatverandering, ook het inentingseffect bleef stabiel, gedurende minimaal een week.

John, hoe zit het met je spel? Chagrijnige oom? Aanvankelijk was het gericht op het ontkennen van klimaatverandering, maar je hebt het uitgebreid met andere soorten verkeerde informatie, over onderwerpen als COVID-19, flat-earthism en verkeerde informatie over vaccins. Hoe goed vertalen technieken om te inoculeren tegen ontkenning van klimaatverandering zich in andere soorten desinformatie?

Cook: De technieken die worden gebruikt bij klimaatontkenning komen voor in alle vormen van verkeerde informatie. Werken aan deconstructie [that] Door verkeerde informatie kwam ik in aanraking met parallelle argumentatie, die in feite het gebruik van analogieën is om gebrekkige logica te bestrijden. Dat is wat late night comedians doen: maken wat duidelijk een belachelijk argument is. Laatst vertelde Seth Meyers bijvoorbeeld over hoe Texas het de schuld geeft [February] stroomuitval op hernieuwbare energie was als New Jersey die zijn problemen aan Boston de schuld gaf [clam chowder].

Mijn belangrijkste tip is om je bewust te zijn van misleidende technieken. Zie het als een virus dat zich verspreidt: je wilt geen superspreader zijn. Zorg ervoor dat je om te beginnen een masker draagt. En als u verkeerde informatie ziet, roep het dan op. Die observationele correctie – het is belangrijk. Het maakt een verschil.