Hoe landen het internet censureren en controleren

De eenvoudigste manieren waarop overheden het internet kunnen controleren, zijn door zoekresultaten te manipuleren, de toegang tot specifieke sites te blokkeren of de toegang helemaal af te sluiten.

Het internet is niet zo vrij als het lijkt: zelfs buiten autoritaire landen als China en zijn Grote Firewall wordt veel mensen routinematig de toegang geweigerd tot sites met inhoud die door autoriteiten als schadelijk wordt beschouwd. Hoe werken deze blokken echter? Welke methoden gebruiken overheden om het web te controleren?

Waarom het web censureren?

Voordat we kijken naar het hoe, kijken we eerst naar het waarom. Er zijn tal van redenen waarom regeringen het web tot op zekere hoogte zouden willen censureren: Rusland blokkeert bijvoorbeeld veel nieuwssites die de invasie van Oekraïne niet in een positief daglicht stellen. China wil geen nieuws dat niet door de regering is goedgekeurd, aan zijn volk laten zien.

Het zijn echter niet alleen autoritaire regimes die bepaalde websites blokkeren: veel westerse landen blokkeren bijvoorbeeld extremistische inhoud en in de VS voert de National Coalition Against Censorship campagne tegen de manier waarop openbare bibliotheken sites blokkeren met behulp van trefwoorden die verband houden met seksueel expliciete inhoud, waaronder materialen voor seksuele voorlichting.

Zoekresultaten manipuleren

Dat brengt ons bij een gebruikelijke manier om het web te censureren: zoekresultaten manipuleren en voorkomen dat mensen specifiek materiaal zien. China staat hier bekend om, met rare resultaten als je zoekt naar iets dat politiek gevoelig is.

Het is echter niet alleen de Volksrepubliek die zoekmachines ongewenste resultaten laat uitfilteren: de afgelopen twee decennia geeft Google geen zoekresultaten weer voor extremistische inhoud in Duitsland en Frankrijk, inclusief neonazistisch materiaal en materiaal dat verband houdt met religieuze fundamentalisme.

Het web blokkeren

Niet alle gebruikte methoden zijn echter zo subtiel. Veel regeringen, vooral van de sterke man-variant, zullen directere manieren gebruiken om te beperken wat hun burgers online kunnen consumeren, door blokken te plaatsen.

IP’s blokkeren

Waarschijnlijk de meest voorkomende hiervan is IP-blokkering, waarbij de autoriteiten de toegang tot een reeks IP-adressen blokkeren, meestal via internetserviceproviders (ISP’s). Als u probeert toegang te krijgen tot een IP-adres dat is gekoppeld aan Facebook vanuit bijvoorbeeld China, laat de Chinese ISP die u gebruikt uw verkeer niet door omdat de Volksrepubliek heeft besloten dat Facebook niet voor China is.

We vermoeden dat blokkeren de meest gebruikte tool is, omdat het vrij eenvoudig in te stellen is: je vertelt een server gewoon dat hij nergens verbinding kan maken, het is net zo eenvoudig als het invullen van een lijst. Het is echter vrij eenvoudig om te omzeilen, het enige wat u hoeft te doen is uw IP-adres te wijzigen in een adres dat om de hoek kan komen en dat is alles – we zullen hier later meer over praten.

Hoewel het veel wordt gebruikt door autoritaire regeringen om te controleren wie toegang heeft tot wat, is IP-blokkering niet alleen een repressiemiddel. Het wordt ook gebruikt door bedrijven om ervoor te zorgen dat alleen mensen uit bepaalde landen toegang hebben tot hun diensten, of door streamingdiensten zoals Netflix om specifieke inhoud aan te bieden aan bepaalde landen.

DNS-manipulatie en kaping

Een tweede methode die kan worden gebruikt, is DNS-manipulatie. DNS-servers koppelen een IP-adres aan een sitenaam en knoeien met hun records betekent dat u een site effectief blokkeert. Zie het als IP-blokkering met extra stappen, dus in plaats van de toegang tot een reeks IP’s te weigeren, zeg je dat alle IP’s die aan een bepaalde naam zijn gekoppeld, laten we zeggen facebook.com, worden geblokkeerd.

Een variant hiervan is DNS-kaping of omleiding, waarbij een DNS-server is gewijzigd om u naar een andere site te leiden. Naar verluidt heeft China dit in het verleden veel gedaan, hoewel minder omdat het problemen veroorzaakte in het bredere netwerk. Criminelen vinden het echter nog steeds erg leuk en zullen de DNS-server van een gerenommeerde site je laten omleiden naar een identieke vervalsing om je inloggegevens en persoonlijke gegevens te stelen – Cloudflare heeft een volledig rapport.

Poort blokkeren

Een derde manier om verkeer dat in en uit een systeem gaat ronduit te blokkeren, is door poortblokkering, ook wel blacklisting genoemd. Bij netwerken is een poort een verbinding met internet voor een specifiek type verkeer. De meeste moderne e-mail gebruikt bijvoorbeeld poort 587. Als u die poort op een specifiek netwerk blokkeert, wordt er geen e-mail verzonden of ontvangen.

Volgens ten minste één academisch artikel gebruikt China deze methode om versleuteld verkeer te blokkeren wanneer het de IP-blokkades van het land heeft overwonnen. Het is effectief omdat het moeilijk te omzeilen is, maar het lijkt niet routinematig te worden gebruikt omdat het ook legitiem verkeer op verbonden netwerken kan afsluiten.

Het internet afsluiten

Natuurlijk laten alle bovenstaande methoden mensen nog steeds het web gebruiken, alleen niet alles. Echter, onder druk hebben autoritaire regimes over de hele wereld maar al te graag gewoon op de “uit”-knop gedrukt wanneer hun volk een beetje te opstandig wordt.

Een voorbeeld is Egypte in 2011, toen massale protesten, deels georganiseerd via sociale media, de regering onder sterke man Hosni Mubarak leken te doen vallen. Om verdere communicatie te voorkomen, beval de regering van Mubarak eenvoudig het hele Egyptische internet af te sluiten met slechts een paar telefoontjes. De militaire dictatuur in Myanmar deed iets soortgelijks in de maanden na de succesvolle staatsgreep in 2021.

De redenen waarom deze regimes het internet zo gemakkelijk kunnen uitschakelen, zijn een beetje moeilijk samen te vatten, maar kort gezegd hebben deze landen meestal maar een paar toegangspunten tot internet. Egypte had bijvoorbeeld maar drie toegangspunten in 2011, dus die drie dwingen tot samenwerking – niet al te moeilijk in een door de staat gecontroleerde economie – betekende dat dat alles was wat nodig was. Myanmar heeft soortgelijke problemen.

Het Chinese web is verder ontwikkeld dan deze twee landen, maar daar heeft de overheid ervoor gezorgd dat maar liefst 80 procent van het internet via één toegangspunt stroomt. Als Beijing ooit zijn internet wil afsluiten, is één telefoontje misschien voldoende.

Hoe u censuur kunt omzeilen

Er is echter goed nieuws: hoewel een volledige sluiting moeilijk te omzeilen is, is het omzeilen van reguliere censuur eigenlijk niet zo erg. Er zijn verschillende tools die u kunnen helpen de meeste blokkades te omzeilen, of ze nu IP’s blokkeren, met DNS knoeien of gewoon zoekresultaten verbergen. De kunst is om verbinding te maken met een locatie buiten het blok en vervolgens zoals normaal toegang te krijgen tot internet.

De twee beste stukjes technologie hiervoor zijn Shadowsocks en virtuele privénetwerken. Hoewel ze niet kunnen omgaan met poortblokkering, wat slechts een kleine stap is verwijderd van het volledig afsnijden van het web, varen ze alle andere vormen van blokkering voorbij.

Beide hebben hun voor- en nadelen – bekijk onze Shadowsocks versus VPN-vergelijking voor meer informatie – maar in beide gevallen kunt u met een kleine investering in tijd of geld probleemloos aan de slag en toegang krijgen tot internet.