Meer dan de helft van de gepompte stroomgebieden zou in 2050 een kritische ecologische drempel kunnen overschrijden
Overmatig pompen uit grondwater dat rivieren voedt, zoals de rivier de Ganges (afgebeeld), schaadt rivierecosystemen over de hele wereld.
De collectieve dorst van de mensheid verdroogt langzaam landschappen wereldwijd, een studie van grondwatervondsten.
Water opgeslagen in ondergrondse watervoerende lagen vormt de overgrote meerderheid van toegankelijk zoet water op aarde. De overvloed heeft geleid tot uitstapjes naar drogere gebieden, zoals de Central Valley in Californië, waardoor de productie van gewassen groeide (SN: 23-7-19). En in totaal gaat ongeveer 70 procent van het wereldwijd gebruikte grondwater naar de landbouw. Maar oppervlaktewateren – rivieren en beken – zijn ook afhankelijk van grondwater. Wanneer mensen te veel te snel pompen, beginnen de natuurlijke waterwegen leeg te lopen, waardoor de zoetwaterecosystemen in gevaar komen.
Een studie op 3 oktober Natuur constateert dat dit ecologische omslagpunt, wat wetenschappers de milieustroomgrens noemen, al is bereikt in 15 tot 21 procent van de door mensen getapte stroomgebieden. De meeste van die rivieren en beken bevinden zich in drogere gebieden zoals delen van Mexico en Noord-India, waar grondwater wordt gebruikt voor irrigatie.
Als het pompen met de huidige snelheid doorgaat, schatten de auteurs dat tegen 2050 overal 42 tot 79 procent van de gepompte stroomgebieden deze drempel hebben overschreden.
‘Het is echt heel alarmerend’, zegt Inge de Graaf, hydroloog aan de universiteit van Freiburg in Duitsland. “Grond- en oppervlaktewater zijn nauw met elkaar verbonden en te veel pompen zorgt voor een tikkende tijdbom.”
Een gezonde watervoerende laag ondersteunt ecosystemen tegen seizoensfluctuaties in de waterbeschikbaarheid en biedt stabiliteit voor bewoners en dieren. Maar als er te veel grondwater wordt gepompt, begint het oppervlaktewater in de watervoerende laag te sijpelen, waardoor het leven uit vele rivier- en beekhabitats wordt verwijderd.
De Graaf en collega’s creëerden een statistisch model dat grondwaterpompen koppelde aan grondwaterstroming naar rivieren van 1960 tot 2100. De onderzoekers projecteerden in de toekomst het model op basis van verschillende klimaatprojecties, maar hielden de pompsnelheden van het grondwater constant. Het team ontdekte dat meer dan de helft van de stroomgebieden waar wordt gepompt, waarschijnlijk vóór 2050 deze ecologische drempel zal overschrijden.
‘Daar moeten we nu over nadenken, niet over tien jaar’, zegt de Graaf. “We kunnen het pompen in deze gebieden verminderen, betere irrigatie ontwikkelen…. Ons onderzoek laat zien waar we ons kunnen richten op meer duurzame inspanningen. ”
