Dominante vrouwtjes kunnen laaggeplaatste groepsleden in toom houden door de schedels van welpen te verpletteren
Hyena-vrouwtjes zijn attente, voedende moeders. Toch lijkt concurrentie binnen de clan vrouwen ertoe aan te zetten de welpen van anderen te doden. Er zijn zelfs groepen vrouwtjes waargenomen die samenkwamen met een rivaal van een lagere rang om haar welp aan te vallen.
Vrouwelijke hyena’s zijn misschien uit op het bloed van welpen – zelfs binnen hun eigen clans. Nieuw onderzoek suggereert dat kindermoord onderdeel kan zijn van een strategie die vrouwen gebruiken om hun sociale status te behouden.
“Het is niet dat deze gebeurtenissen rare eenmalige dingen zijn … dit is eigenlijk een behoorlijk belangrijke bron van sterfte”, zegt Eli Strauss, een gedragsecoloog aan de Universiteit van Nebraska-Lincoln. Strauss en zijn collega’s doorzochten drie decennia aan gegevens over gevlekte hyenapopulaties in Kenia om de dood van welpen jonger dan een jaar te bestuderen (SN: 23-4-22). Van de 99 waargenomen sterfgevallen kunnen er 21 worden toegeschreven aan kindermoord, altijd door vrouwelijke moordenaars. Hongersnood en leeuwen eisten ook het leven van veel jonge welpen.
De observaties van kindermoord deden het team zich afvragen waarom hyena’s doden binnen hun eigen groep. Het “lijkt een beetje contra-intuïtief als dieren er baat bij hebben om sociaal te leven”, zegt Strauss. Hoewel hyena’s een groot deel van hun tijd alleen doorbrengen, kunnen ze in groepsverband hun grasmat verdedigen tegen rivaliserende hyenaclans en zich verenigen tegen bedreigende leeuwen, zegt hij.
Hyenamoeders bevallen in een afgelegen hol. Maar meestal verhuizen ze binnen een paar weken hun welpen naar een gemeenschappelijk hol. Dergelijke holen beschermen de kleintjes tegen grote roofdieren die de kleine toegangsopeningen van het reservaat niet kunnen betreden, zegt Ally Brown, een student milieubiologie aan de Michigan State University in East Lansing. Maar het gemeenschappelijke hol brengt andere risico’s met zich mee – alle gevallen van kindermoord vonden plaats in de omgeving, gedocumenteerd door onderzoekers die de dode welpen vonden of de clans observeerden vanuit auto’s die als mobiele blinds dienen. (SN: 23-4-22).
Vrouwelijke hyena’s dood welpen op dezelfde manier als ze kleine prooien aanvallen. Een hyena “ging gewoon naar een welp toe en pakte hem bij de schedel en verpletterde hem”, zegt Brown, die het werk op een poster presenteerde op de bijeenkomst van de Ecological Society of America in 2020, die vrijwel in de week van 3 augustus werd gehouden. waren niet per se immuun – een vrouwtje richtte zich op de twee welpen van haar zus en lokte ze uit het hol voordat ze beide doodde.
Een hint naar wat tot dergelijke slachtingen leidt, ligt in de gelederen van de hyena’s. In hyenagemeenschappen kunnen mannetjes komen en gaan terwijl vrouwtjes als permanente leden blijven (SN: 28/03/16). Agressieve interacties en allianties helpen bepalen welke hyena’s bovenaan staan, en alle individuen weten waar ze aan toe zijn, zegt Strauss.
Vrouwelijke welpen die volwassen zijn, kunnen een moederlijn krijgen, waardoor de rang van die familiegroep omhoog gaat. In bijna alle onderzochte gevallen scoorden moordenaars hoger dan de moeder van het slachtoffer. Dat suggereert dat sommige vrouwen kindermoord gebruiken om de bloedlijnen van hun rivalen laag te houden.
Bij 11 van de 21 kindermoorden werden dode welpen gegeten. Omdat de timing van het doden van welpen niet correleerde met de beschikbaarheid van prooien en omdat hongerige mannetjes geen welpen doodden, concludeerden de onderzoekers dat het consumeren van de dode welpen niet de belangrijkste motivatie voor de aanvallen was. Strauss, Brown en Michigan State gedragsecoloog Kay Holekamp deelde ook hun resultaten 2 mei in een voordruk op bioRxiv.org.
“Kindermoord is een zeer moeilijk waarneembaar fenomeen”, zegt Elise Huchard, gedragsecoloog bij het Centre National de la Recherche Scientifique en de Universiteit van Montpellier in Frankrijk, die niet bij het werk betrokken was. Het aantal gevallen met bekende doodsoorzaak en de kwaliteit van de waarnemingen dragen bij aan de kracht van het onderzoek, zegt Huchard.
Er is meer bekend over waarom mannen jongeren doden, zegt Huchard. Bij andere soorten, zoals leeuwen, kunnen mannetjes jonge dieren doden, zodat de moeders eerder seksueel ontvankelijk worden. Soortgelijk gedrag is waargenomen bij dolfijnen (SN: 21-7-15). Deze studie laat nu ook zien dat bij sommige soorten vrouwtjes met elkaar concurreren om hun genen door te geven, maar door de overleving van de nakomelingen in plaats van door te strijden om kansen om te paren. Met een hoge concurrentie voor reproductie, “zullen mannetjes en vrouwtjes alles doen om hun eigen nakomelingen te promoten, inclusief het doden van de nakomelingen van anderen”, zegt Huchard.
Ondanks hun behandeling van de welpen van anderen, kunnen vrouwelijke hyena’s ‘zeer attente en ijverige moeders’ zijn, zegt Strauss. Hyena-moeders voeden hun welpen ongeveer 14 maanden en helpen ze om genoeg voedsel te krijgen, zelfs nadat ze zijn gespeend. En moeders lijken hun verlies te erkennen wanneer een welp wordt gedood, zegt Strauss, soms met verontruste geluiden of het verzorgen van de dode welp.
