Stel je voor dat je in het jaar 1349 aan een gezondheidsprobleem lijdt. Het zal honderden jaren duren voordat de moderne antibiotica aanbreken. Een 14e-eeuwse arts – sommigen opgeleid aan universiteiten en sommigen die gewoon dorpsherboristen waren – suggereert misschien een veelvoud aan middeleeuwse therapieën om te helpen.
Een veel voorkomende behandeling was aderlating.
Ja, je eigen bloed uitgieten was destijds een van de beste behandelingen.
Dus waar ging aderlating eigenlijk over, waarom werd het meer dan 3.000 jaar beoefend en gebruikt iemand het nog steeds?
Wat was aderlaten?
Aderlating was de naam die werd gegeven aan het verwijderen van bloed voor medische behandeling. Men geloofde dat het het lichaam van onzuivere vloeistoffen verloste om een ​​groot aantal aandoeningen te genezen.
Oorspronkelijk betrof het aderlaten het doorsnijden van een ader of slagader – meestal bij de elleboog of knie – om het aangetaste bloed te verwijderen.
In de loop van de tijd zijn gespecialiseerde instrumenten en technieken ontwikkeld – waaronder het gebruik van bloedzuigers – om nauwkeuriger te snijden en de controle te verbeteren over hoeveel bloed werd verwijderd.
Bloed werd meestal afgevoerd totdat je flauwviel, wat voor de meeste mensen ongeveer 20 ons bloed bedroeg.
Aderlatingsgeschiedenis
Het is moeilijk te zeggen wie met het idee van aderlating op de proppen kwam, maar er zijn aanwijzingen dat de praktijk al drieduizend jaar geleden werd gebruikt, eerst door de oude Egyptenaren, daarna door de Grieken en Romeinen, door de middeleeuwen heen, en verder naar de Renaissance.
Om de redenering achter aderlating te begrijpen, moet u rekening houden met het beperkte begrip van ziekte tijdens die periodes.
Rond de 5e eeuw voor Christus stelde Hippocrates vast dat er mensen bestonden in het rijk van de vier basiselementen – aarde, lucht, vuur en water – en dat elementen werden weerspiegeld in de vier ‘lichaamsvochten’:
- bloed
- slijm
- zwarte gal
- gele gal
De lichaamsvochten waren volgens deze oude geleerden elk verbonden met een bepaald orgaan en persoonlijkheidstype. Ze geloofden dat ziekte voortkwam uit een onbalans in deze lichaamsvochten.
In de 3e eeuw na Christus was aderlating al populair. Toen verklaarde een geleerde genaamd Galenus van Pergamum bloed als de belangrijkste humor. Aderlating werd al snel gedurende vele eeuwen een standaardpraktijk.
Tegen de 17e eeuw begonnen meer artsen de wetenschap achter aderlating in twijfel te trekken, maar gewoonte en publieke perceptie van het succes ervan hielden de praktijk nog een paar honderd jaar aan de gang.
Aan het einde van de 19e eeuw voerde een handjevol artsen onderzoeken uit die aantoonden dat aderlating niet effectief was.
Beroemde figuren
Velen werden door de geschiedenis heen ‘behandeld’ met aderlating, waaronder:
- De Engelse koning Charles II werd ontheven van ongeveer 24 ons bloed om aanvallen te behandelen. Meerdere sessies van aderlaten en andere therapieën zoals klysma’s en mosterdpleisters konden hem niet genezen. Moderne geleerden geloven dat Charles II chronische jicht had die leidde tot nierfalen en encefalopathie – die geen van allen betere behandelingen had in Charles ’tijd. De praktijk van aderlating was waarschijnlijk niet zijn doodsoorzaak, maar kan het hebben versneld.
- George Washington werd in 1799 ziek met koorts en keelpijn en was minder dan een dag later dood. Er zijn aanwijzingen dat hij stierf aan een ernstige keelontsteking die fatale zwelling en mogelijk sepsis veroorzaakte. Er zijn echter enkele historici die geloven dat het verwijderen van 40 procent van het bloedvolume van Washington – ongeveer 80 gram – in een periode van 8 uur extreem en niet erg nuttig was.
Heeft aderlaten gewerkt?
Heeft aderlatingen gedaan ooit werk? Als u met “werk” het beëindigen van een ziekteproces bedoelt, dan wel. De meeste mensen die stierven na aderlating kwamen om aan ziekten die in hun tijd ongeneeslijk waren – maar aderlating hielp waarschijnlijk niet.
Er zijn eigenlijk een aantal voorwaarden die aderlaten onbedoeld heeft geholpen, maar enige verbetering kwam niet door het in evenwicht brengen van de lichaamsvochten.
In plaats daarvan was elk positief effect waarschijnlijk afkomstig van het verminderen van het bloedvolume of van schadelijke componenten in het bloed die zich in het lichaam hadden opgehoopt.
De hoge bloeddruk kan bijvoorbeeld tijdelijk zijn verlicht in sommige gevallen van aderlating, simpelweg door het verminderen van het bloedvolume. Deze oplossing, zo niet fataal, zou echter niet lang duren.
Gevaren van aderlating
Een van de grootste risico’s van aderlating was – je raadt het al – de dood. Bloedverlies op zichzelf kan de dood tot gevolg hebben door hemorragische shock.
Een laag bloedvolume kan ook leiden tot een aantal gevaarlijke symptomen, zoals lage bloeddruk, moeite met ademhalen en bewustzijnsverlies. Als u eenmaal 40 procent van uw bloedvolume bent kwijtgeraakt, is er geen garantie dat transfusies u kunnen helpen herstellen.
Afgezien van de problemen die rechtstreeks verband houden met bloedverlies, kan aderlaten – vooral het gebruik van items zoals tanden of stokken van dieren – leiden tot ernstige of zelfs dodelijke infecties en de overdracht van door bloed overgedragen ziekten.
Zelfs naarmate de tijd verstreek en er betere gereedschappen werden gebruikt, was de praktijk van aderlating grotendeels ongereguleerd, en kappers namen zelfs deel aan de praktijk.
Bloed- en weefselinfecties die onopgelost blijven – een veel voorkomend verschijnsel vóór de uitvinding van antibiotica – kunnen overgaan in sepsis, een overweldigende infectiereactie die fataal is voor ongeveer
Is aderlating niet meer gebruikt?
Aderlating is nog steeds een ding als een vorm van alternatieve geneeskunde in sommige delen van de wereld. Het kan natte cupping, Ayurvedische detox of andere termen worden genoemd.
Het wordt ook gebruikt als een evidence-based praktijk voor bepaalde ernstige medische aandoeningen. In de medische praktijk wordt het verwijderen van bloed nu aderlaten genoemd.
De term aderlaten komt van het Griekse woord “phelps” of “phleb” voor ader en “tomia” voor snijden. Veel mensen hebben deze praktijk in de loop van de geschiedenis beoefend, maar tegenwoordig wordt het voornamelijk gedaan door speciale technici die phlebotomists worden genoemd.
Voordelen van aderlaten
Phlebotomy heeft tegenwoordig een aantal toepassingen. Meestal wordt bloed verzameld voor diagnostische doeleinden, om bloed of sereuze vloeistoffen te verzamelen om medische redenen, of om bloed te doneren voor transfusie aan anderen.
In sommige gevallen kan bloed therapeutisch worden verwijderd, maar over het algemeen alleen voor zeldzame aandoeningen met specifieke evidence-based en wetenschappelijke redenen.
Deze voorwaarden zijn onder meer:
Hemochromatose
Hemochromatose is een genetische aandoening die invloed heeft op de manier waarop het lichaam ijzer verwerkt. Het kan leiden tot een overaccumulatie van ijzer door het hele lichaam. Tegenwoordig wordt deze aandoening behandeld met periodieke bloedafnames om ferritine – het eiwit dat ijzer opslaat – op een gezond niveau te houden.
Polycytemie Vera
Polycythemia vera is een stamcelbeenmergaandoening waarbij overproductie van rode bloedcellen en bepaalde witte bloedcellen en bloedplaatjes plaatsvindt. Dit kan tot gevaarlijke bloedstolsels leiden. Bloed kan worden afgenomen door aderlaten om de concentratie van rode bloedcellen te verlagen en stolling te voorkomen.
Porphyria cutanea tarda
Porphyria cutanea tarda veroorzaakt inefficiëntie in de manier waarop het lichaam ijzer gebruikt, wat resulteert in gevaarlijke ijzerophoping. Het ijzerniveau kan onder controle worden gehouden met aderlaten.
Postoperatieve genezing
Bloedzuigertherapie wordt soms gebruikt, niet zozeer voor het verwijderen van bloed, maar voor de andere stoffen die bloedzuigers afscheiden tijdens het voeden, waaronder enzymen zoals hyaluronidase en natuurlijke anticoagulantia.
Deze afscheidingen kunnen de bloedsomloop helpen verbeteren en necrose in delicate postoperatieve weefsels verminderen.
Wat is aderlating bij cupping?
Cupping is een vorm van alternatieve geneeskunde waarbij soms een vorm van aderlating wordt gebruikt. Deze therapie is ontstaan ​​in China en maakt gebruik van kopjes die op het lichaam worden gezogen om de stroom van “qi”, een essentiële energie in het lichaam voor degenen die het beoefenen, te beheersen.
Cupping heeft enkele voordelen, omdat het de bloedsomloop naar de getroffen gebieden kan vergroten. Een verhoogde doorbloeding kan pijn helpen verminderen en celgenezing bevorderen. Bij droge cupping wordt gebruik gemaakt van afzuiging, terwijl natte cupping een techniek is die zowel zuigkracht als gecontroleerd bloeden gebruikt.
Afhaal
Hoewel aderlating misschien klinkt als een oude klinische behandeling, wordt het principe erachter nog steeds gebruikt in sommige – zij het zeldzame en medisch meer gezonde – omstandigheden van vandaag.
Historische aderlatingen waren gebaseerd op een beperkte kijk op ziekteprocessen. Tegenwoordig wordt bloedverwijdering meestal gedaan voor diagnostische doeleinden of als een op bewijs gebaseerde methode om specifieke hoeveelheden bloed te verwijderen om zeer specifieke resultaten te bereiken.