Zuid-Amerikanen zijn misschien 800 jaar geleden naar Polynesië gereisd

Meer dan 800 jaar geleden hebben inheemse volken in Zuid-Amerika meer dan 7.000 kilometer open zee doorkruist om Oost-Polynesië te bereiken, suggereert een nieuwe studie.

Daar de Zuid-Amerikanen gingen gepaard met Polynesische inwoners tijdens de eerste periode van ontdekking en vestiging van die afgelegen eilanden, zeggen onderzoekers. Genetische analyses tonen aan dat initiële DNA-swaps tussen de reizigers en mensen op een nog onbepaald Oost-Polynesisch eiland gevolgd werden door de verspreiding van de Zuid-Amerikaanse afkomst naar andere Oost-Polynesische eilanden.

Uiteindelijk verspreidde die afkomst zich zo ver naar het oosten als Paaseiland, ook wel bekend als Rapa Nui, een team onder leiding van computationeel bioloog Alexander Ioannidis en bevolkingsgeneticus Andrés Moreno-Estrada rapporteert online op 8 juli in Natuur.

De studie biedt de eerste genetische glimp van “een prehistorische gebeurtenis die geen sluitend spoor heeft nagelaten, behalve degene die is vastgelegd in het DNA van degenen die 800 jaar geleden contact hadden op een van de meest afgelegen plaatsen op aarde”, zegt Moreno-Estrada, van het National Laboratory of Genomics for Biodiversity in Irapuato, Mexico.

Ideeën over hoe afgelegen Polynesië werd bevolkt, hebben lang wetenschappelijk onderzoek geïnspireerd. Noorse ontdekkingsreiziger Thor Heyerdahl’s 1947 Kon-Tiki expeditie testte zijn idee dat Zuid-Amerikaanse zeevarenden de eilanden in de Stille Oceaan vestigden, waaronder Rapa Nui, waaruit bleek dat het mogelijk was om met een houten vlot van ongeveer 129 kilometer uit de kust van Peru naar Polynesië te drijven. Maar de meeste geleerden gingen er destijds van uit dat Aziaten al ongeveer 3500 jaar geleden naar het oosten reisden naar relatief dichtbij West-Polynesië, en uiteindelijk ongeveer 1000 jaar geleden Oost-Polynesië bevolkten zonder contact te hebben met mensen uit Zuid-Amerika.

Computersimulaties hebben sindsdien uitgewezen dat winden en stromingen een schip van Noord-Zuid-Amerika naar de Polynesische eilanden zouden vervoeren. Maar het idee dat zeevarende Zuid-Amerikanen een vroege rol spelen in de bevolking van Polynesië, is niet algemeen aanvaard.

Het is bijvoorbeeld niet bekend of dergelijke groepen in Amerika zeeschepen hadden of de navigatievaardigheden die nodig zijn om Polynesië te bereiken, zegt antropoloog en populetisch geneticus John Lindo van Emory University in Atlanta.

Ioannidis, van Stanford University, en de groep van Moreno-Estrada zochten naar moleculaire markers van gedeelde afkomst in DNA van 807 individuen uit 17 eilandpopulaties in Polynesië en 15 inheemse groepen uit relatief dicht bij de kust van Midden- en Zuid-Amerika. Genetische gegevens omvatten 166 Rapa Nui-inwoners en 188 individuen van andere eilanden in de Stille Oceaan. Al het DNA kwam van de huidige mensen, behalve monsters van vier individuen, elk van een andere locatie in Amerika. Die oude individuen leefden tussen ongeveer 500 en 7.400 jaar geleden.

Vergelijkingen van de lengte van DNA-segmenten die door Polynesiërs en inheemse volkeren uit Amerika werden gedeeld, maakten het mogelijk te berekenen wanneer Indigenous American DNA voor het eerst werd geïntroduceerd bij Polynesische groepen. Van kleinere DNA-segmenten wordt aangenomen dat ze oudere gevallen van paring tussen populaties vertegenwoordigen dan langere segmenten vanwege de afbraak van gedeelde segmenten in latere generaties.

DNA dat lijkt op dat van de inheemse bevolking die nu in Colombia woont, verscheen rond 1150 op een eiland genaamd Fatu Hiva op de zuidelijke Marquesas-eilanden, waarschijnlijk het resultaat van een enkel oud contact, schatten de onderzoekers. De Zuid-Amerikaanse afkomst bereikte tussen ongeveer 1200 en 1230 drie nabijgelegen sets van Oost-Polynesische eilanden, gevolgd door Rapa Nui rond 1380. De genetische gegevens kunnen niet vaststellen welke Polynesische eilanders met de Zuid-Amerikanen hebben gepaard voordat ze die afkomst elders in de Stille Oceaan hebben verspreid, alleen dat bewijs wijst tot dusver op de zuidelijke Marquesas.

Maar er bestaan ​​andere contactscenario’s tussen Polynesiërs en Zuid-Amerikanen. De nieuwe studie biedt genetische ondersteuning voor een scenario waarin voorouders van Rapa Nui-kolonisten naar Zuid-Amerika reisden en mogelijk terugkeerden met zoete aardappelen, zegt archeoloog Carl Lipo van de Binghamton University in New York. Die voorouders hadden dat gewas en dat Zuid-Amerikaanse DNA dan naar een meerderheid van de oostelijke Polynesische eilanden kunnen brengen, zegt hij. Sommige wetenschappers hebben eerder gesuggereerd dat Polynesiërs van en naar Zuid-Amerika reisden en de zoete aardappel meer dan 800 jaar geleden naar Oost-Polynesië brachten (SN: 4/12/18) en mogelijk kippen naar Amerika meer dan 600 jaar geleden (SN: 5-6-07).

De ‘enorme navigatievaardigheden’ van de oude Polynesiërs zouden rondreizen naar Zuid-Amerika mogelijk hebben gemaakt, beaamt Lindo.

Radiokoolstofdatering van archeologische overblijfselen en taalkundige studies suggereren dat mensen Rapa Nui rond 1200 bereikten, bijna 200 jaar voor de nieuw geschatte aankomst van Polynesiërs met Zuid-Amerikaanse afkomst, schrijft archeoloog Paul Wallin in een commentaar dat bij de nieuwe studie is gepubliceerd. Handel en culturele uitwisselingen hebben Rapa Nui mogelijk met Zuid-Amerika verbonden voordat DNA dat deed, suggereert Wallin van de Uppsala University in Zweden.

Alleen een grotere genetische studie kan uitwijzen of Zuid-Amerikanen naar Polynesië reisden of omgekeerd, zegt Moreno-Estrada.