Het laatste vitale ingrediënt voor leven is ontdekt op Enceladus

CHICAGO – Het laatste belangrijke ingrediënt voor leven is ontdekt op de ijzige maan Enceladus van Saturnus.

Fosfor is een vitale bouwsteen van het leven, gebruikt om DNA en RNA te construeren. Nu onthult een analyse van gegevens van NASA’s Cassini-ruimtevaartuig dat De ondergrondse oceaan van Enceladus bevat de cruciale voedingsstof. Niet alleen dat, de concentraties daar kunnen duizenden keren groter zijn dan in de oceaan van de aarde, meldde planetair wetenschapper Yasuhito Sekine op 14 december tijdens de najaarsbijeenkomst van de American Geophysical Union.

Het essentiële element kan ook in veel andere ijzige werelden in overvloed aanwezig zijn, en belooft veel voor de zoektocht naar buitenaards leven, zei Sekine van het Tokyo Institute of Technology.

“We wisten dat Enceladus de meeste elementen bevatte die essentieel zijn voor het leven zoals wij dat kennen – koolstof, waterstof, stikstof, zuurstof en zwavel”, zegt Morgan Cable, een astrobioloog bij het Jet Propulsion Laboratory in Pasadena, Californië, die was niet bij het onderzoek betrokken. “Dat [phosphorus] is bevestigd … Enceladus lijkt nu te voldoen aan alle criteria voor een bewoonbare oceaan.”

Veel onderzoekers beschouwen Enceladus als een van de meest waarschijnlijke plaatsen om buitenaards leven te huisvesten. Het is een wereld ingekapseld in ijs, met daaronder een oceaan van zout water verborgen (SN: 11/6/17). Bovendien observeerde de Cassini-ruimtesonde in 2005 geisers die damp en ijskorrels uit de ijzige schaal van Enceladus bliezen (SN: 23-08-05). En in die ruimtevarende spray hebben wetenschappers ontdekt organische moleculen.

Maar tot nu toe wisten onderzoekers niet zeker of fosfor ook op Enceladus bestond. Op het aardoppervlak is het element relatief schaars. Veel van de fosfor zit opgesloten in mineralen en de beschikbaarheid ervan bepaalt vaak het tempo waarin het leven zich kan vermenigvuldigen.

Dus analyseerden Sekine en collega’s chemische gegevens, verzameld door de inmiddels ter ziele gegane Cassini, van deeltjes in de E-ring van Saturnus, een halo van materiaal dat wordt uitgeworpen door de jets van Enceladus die zich rond Saturnus wikkelt.

Sommige ijskorrels in de E-ring zijn verrijkt met een fosforverbinding genaamd natriumfosfaat, vonden de onderzoekers. Ze schatten dat een kilo water uit de oceaan van Enceladus ongeveer 1 tot 20 millimol fosfaat bevat, een concentratie die duizenden malen groter is dan in de grote blauwe oceaan van de aarde.

Op de bodem van de ondergrondse oceaan van Enceladus kan fosfaat ontstaan ​​​​door reacties tussen zeewater en een fosfaathoudend mineraal genaamd apatiet, zei Sekine, voordat het door geisers de ruimte in werd geworpen. Apatiet wordt vaak aangetroffen in koolstofhoudende chondrieten, een primitief, planeetvormend materiaal (SN: 7/14/17).

Maar dat is niet alles. Veel andere ijskoude oceaanwerelden kunnen ook apatiet bevatten, zei Sekine. Evenzo kunnen ook zij hoge niveaus van fosfaat in hun oceanen vervoeren. Die rijkdom zou een zegen kunnen zijn voor potentiële buitenaardse organismen.

Hoewel de bevindingen veelbelovend zijn, geven ze aanleiding tot een flagrant raadsel, zei Sekine. “Als het leven bestaat [on] Enceladus, waarom [does] zo een [an] overvloed aan chemische energie en voedingsstoffen overblijven?” Immers, hier op aarde wordt alle beschikbare fosfor snel door het leven weggevangen.

Het is mogelijk dat de maan gewoon onvruchtbaar is, zei Sekine. Maar er is nog een meer hoopvolle verklaring. Het leven op ijskoude Enceladus, zei hij, kan de voedingsstof gewoon in een traag tempo consumeren.