Veelvoorkomende namen zoals ‘zigeunermot’ bevatten etnische laster die racistische stereotypen in stand houdt
De wielewaal van Scott (Icterus parisorum) is slechts een van de tientallen gelijknamige Noord-Amerikaanse vogels. De wielewaal draagt de naam van Winfield Scott, een Amerikaanse militaire commandant die de gedwongen verwijdering van Cherokee-mensen en andere indianen van hun land coördineerde tijdens de Trail of Tears.
Met citroen en zwart verenkleed flitst de wielewaal van Scott als een vlam in de woestijn. Maar de naam van de vogel heeft een gewelddadige geschiedenis die Stephen Hampton niet kan vergeten. Hij zag de wielewaaltjes vaak toen hij in Californië woonde. Nu hij buiten het vogelgebied woont, “ben ik een beetje opgelucht”, zegt hij.
Hampton is een vogelaar en geregistreerd staatsburger van de Cherokee Nation. Winfield Scott, een Amerikaanse militaire commandant en de naamgenoot van de vogel, verdreef de voorouders van Hampton en andere indianen van hun land in de jaren 1800 tijdens een reeks gedwongen marsen die nu bekend staan als de Trail of Tears. De reis doodde meer dan 4.000 Cherokee, ontheemden maar liefst 100.000 mensen uiteindelijk.
“Zoveel van de Trail of Tears is al gewist”, zegt Hampton. “Er zijn een paar historische sites, maar je zou een archeoloog moeten zijn om erachter te komen waar de daadwerkelijke palissaden waren.” Scott’s nalatenschap koppelen aan een vogel “is gewoon iets toevoegen aan het wissen door er nog een laag overheen te leggen.”
De wielewaal is slechts een van de tientallen soorten die wetenschappers overwegen te hernoemen vanwege racistische of andere aanstootgevende connotaties. In een vloedgolf van herziening worstelen wetenschappers met dit erfgoed.
Racistische relikwieën kunnen zowel wetenschappelijke als gewone namen bevatten. Maar in tegenstelling tot wetenschappelijke namen – die internationaal gestandaardiseerd zijn in het Latijn – leven gewone namen in de volkstaal. Ze verschillen per taal en regio en hebben een kleinere reikwijdte dan het internationale bereik van wetenschappelijke namen, waardoor ze aantoonbaar eenvoudiger te veranderen zijn. Sommige worden vereeuwigd in veldgidsen en formeel erkend door wetenschappelijke verenigingen. Deze gemeenschappelijke namen bieden een nuttige gedeelde taal voor wetenschappers en het publiek, maar ze kunnen ook schadelijke erfenissen verankeren. Voorstanders van verandering zien sommige namen als barrières voor inclusie en als afleiding van de organismen zelf. Maar die pleitbezorgers zien ook kansen in hernoemen.
“We kunnen een taal kiezen die onze gedeelde waarden weerspiegelt”, zegt Jessica Ware, een entomoloog bij het American Museum of Natural History in New York City en verkozen president van de Entomological Society of America, of ESA. Naamsveranderingen zelf zijn niets nieuws; wetenschappelijke en algemene namen verschuiven beide naarmate wetenschappers meer leren over een soort. De ESA houdt een lijst bij met Engelse namen voor insecten, die jaarlijks wordt bijgewerkt.
In juli verwijderde de ESA de pejoratieve term ‘zigeuner’, wat velen beschouwen als een smet voor het Roma-volk, van de algemene namenlijst voor twee insecten, de mot Lymantria dispar en de mier Aphaenogaster araneoides. De ESA heeft nieuwe naamsuggesties van het publiek uitgenodigd. In de tussentijd zullen de insecten hun internationaal erkende wetenschappelijke namen gebruiken.
“Dit is een morele, noodzakelijke en langverwachte verandering”, zegt Margareta Matache, een Roma-rechtenactiviste en geleerde aan de Harvard University. Het is een ‘kleine maar historische’ stap om afbeeldingen te corrigeren waarin ‘Roma de menselijkheid is ontzegd of als minder dan menselijk wordt afgeschilderd’, zegt ze.
Met de Better Common Names-project, verbiedt de ESA nu namen die negatieve stereotypen in stand houden, en verwelkomt publieke input over welke namen daarna moeten worden gewijzigd. Tot nu toe zijn er meer dan 80 ongevoelige namen geïdentificeerd en meer dan 100 naamideeën voor L. dispar zijn binnengekomen, zegt Ware. Met een “bottom-up zwelling van namen” om uit te kiezen, “is iedereen inbegrepen”, zegt ze.
Maar racistische erfenissen liggen op de loer in het jargon. Sommige schorpioenen, vogels, vissen en bloemen staan bekend onder het label Hottentot, een scheldwoord voor de inheemse Khoikhoi-bevolking in zuidelijk Afrika. De Digger-dennenboom heeft een pejoratief voor het Paiute-volk in het westen van de Verenigde Staten, dat ooit spottend gravers werd genoemd door blanke kolonisten.
Vooral de vogelwereld heeft rekening gehouden met dergelijke erfenissen. Vogels genoemd naar mensen verspreidden zich in de 19e-eeuwse ornithologie en verheerlijkten de naamgevers zelf of figuren die ze prefereerden. Tegenwoordig blijven 142 Noord-Amerikaanse vogelnamen bestaan als verbale monumenten voor mensen. Sommige namen – zoals de wielewaal van Scott, gekozen door de natuuronderzoeker en Amerikaanse militaire officier Darius Nash Couch – verheerlijken mensen die hebben deelgenomen aan genocide. Anderen – zoals de mus van Bachman, genoemd naar de lutherse predikant en natuuronderzoeker John Bachman – vereren mensen die de slavernij verdedigden. “Zwarten en indianen zouden altijd tegen deze namen zijn geweest”, zegt Hampton.
Sinds 2020 supporters van de grassroots-campagne Vogelnamen voor vogels hebben gepleit voor een oplossing – vervang alle gelijknamige vogelnamen door beschrijvende. “Het is geen allesomvattende oplossing” om belemmeringen voor vogels kijken voor minderheidsgemeenschappen weg te nemen, zegt Robert Driver, een evolutionair bioloog aan de East Carolina University in Greenville, NC. Maar het is een gebaar van “aandacht voor iedereen die daar is met verrekijker.”
De American Ornithological Society verwierp aanvankelijk het voorstel van Driver om de naam te herzien van een bruin-grijze vogel genaamd McCown’s longspur, genoemd naar de Zuidelijke generaal John P. McCown. Maar nadat de moord op George Floyd in 2020 landelijke reflectie opriep over systemisch racisme en toen sommige Zuidelijke monumenten werden verwijderd en sportteams met aanstootgevende scheldwoorden werden hernoemd, veranderde de ornithologische samenleving haar beleid om de rol van een naamgenoot in “verwerpelijke gebeurtenissen” te beschouwen als reden voor herziening . Nu staat de vogel bekend als de dikbeklongspur.
Bestuurder wil dat Scott’s wielewaal de volgende is – maar voorlopig zijn de Engelse naamveranderingen gepauzeerd terwijl een commissie met de samenleving beveelt een nieuw proces voor naamsverandering aan. “We zijn vastbesloten om deze schadelijke en uitsluitende namen te veranderen”, zegt Mike Webster, een ornitholoog aan de Cornell University en voorzitter van de vereniging.
Het verwijderen van schadelijke termen biedt stabiliteit op lange termijn in gewone namen, zegt Ware. Met doordachte criteria kunnen wetenschappers en anderen namen maken die lang meegaan. “Dus het kan nu ongemakkelijk zijn”, zegt Ware. “Maar hopelijk gebeurt dat maar één keer.”
Wat Hampton betreft, hij ziet de wielewaal van Scott niet meer, nu hij in de staat Washington woont. Maar hij kan nog steeds niet ontsnappen aan dit soort namen. Soms bespioneert hij tijdens het vogelen Townsend’s solitaire – een vogel die de voorkeur geeft aan jeneverbessen. Het is genoemd naar de Amerikaanse natuuronderzoeker John Kirk Townsend, die in de jaren 1830 de schedels van inheemse mensen verzamelde voor schedelmetingen die werden gebruikt om pseudowetenschappelijke raciale hiërarchieën te rechtvaardigen. “Elke keer als ik er een zie [of the birds], Ik denk: ‘Dat zou jeneverbes solitaire moeten zijn’,’ zegt Hampton. In zijn geestesoog is Scott’s wielewaal de yucca wielewaal. “Ik kan niet wachten tot die worden gewijzigd.”
