Het boek worstelt met de ethische dilemma’s van het redden van de dieren op aarde
IJsberen, waaronder deze in Hudson Bay, Canada, hebben zee-ijs nodig om te gedijen. In zijn verkenning van wat we niet-menselijke dieren schuldig zijn, heeft het boek Wilde Zielen vraagt of we ijsberen moeten voeren, aangezien de door de mens veroorzaakte klimaatverandering hun leefgebied gestaag doet smelten.
Wilde Zielen
Emma Marris
Bloomsbury, $ 28
Aan de rand van de Noordelijke IJszee staan ijsberen op het ijs dat dunner wordt door de door de mens veroorzaakte klimaatverandering. Zonder dik ijs om krachtig op zeehonden te springen, kunnen veel van deze symbolen van het wilde noorden niet eten. Moeten we ijsberen voeren om onze fouten recht te zetten? Of moeten we ze met rust laten, zelfs als dat betekent dat ze uitsterven van de honger?
Emma Marris’ Wilde Zielen zet lezers aan tot worstelen met deze vraag en meer. Een boeiende en genuanceerde mix van filosofie en wetenschap, het boek onderzoekt wat we de niet-menselijke wereld verschuldigd zijn. Zoals haar boek uit 2011 Onstuimige tuin, die het idee van “ongerepte wildernis” in een wereld uitdaagde waar mensen alles aanraken (SN: 23-9/11), Wilde Zielen stelt de concepten van wildheid en natuur in vraag. Het resultaat daagt lezers uit om te heroverwegen hoe ze zich verhouden tot niet-menselijke dieren, van gekooide wezens tot ijsberen in het opwarmende noorden.
Marris leidt lezers door een reeks case-study’s, van inheemse jachtpraktijken tot gemeentelijke dierentuinen, allemaal tot leven gebracht door attente rapportage ter plaatse. Door deze voorbeelden heen loopt een centrale ethische spanning: hoe wegen we de tastbare morele waarde van een individueel voelend wezen dat kan lijden af tegen de meer abstracte waarde van soorten of ecosystemen, die natuurlijk gevoelloos zijn maar zulke diepe emoties in ons opwekken wanneer ze worden bedreigd of verloren?
Eilanden vormen een frontlinie van dit conflict, waar het leven dat geïsoleerd tot bloei komt, wordt bedreigd door soorten die we hebben geïntroduceerd. Marris onderzoekt pogingen, van de Galápagos tot Nieuw-Zeeland, om (vaak pijnlijk met gif) miljoenen individuele muizen, ratten en andere wezens te doden in naam van het behoud van soorten die belangrijker worden geacht.
Marris is openhartig over waar ze staat over bepaalde kwesties, bijvoorbeeld met het argument dat dierentuinen immoreel zijn. Ze vraagt ook of het ooit juist is om een soort als de Californische condor – die ooit boven het grootste deel van Noord-Amerika uitstak maar in de jaren tachtig tot slechts een handvol individuen is geslonken – te redden door ze op te sluiten voor kweek in gevangenschap.
Het boek maakt een duidelijk pleidooi voor de morele waarde van individuele levende wezens, en biedt een overzicht van de nieuwste wetenschap die de duidelijke lijn oplost die vaak wordt getrokken tussen mensen en niet-mensen. Deze omvatten studies die suggereren dat vissen pijn voelen en dat ratten mederatten in nood helpen omdat ze emoties ervaren (SN: 1/12/21).
Het definiëren van de objectieve, inherente waarde van soorten blijkt lastiger. “Er is iets kostbaars in wat we ‘natuur’ noemen, in de stroom van energie, in de wil om te overleven”, schrijft ze. “Maar ik kan geen overweldigende argumenten aanvoeren dat dit waar is. Ik kan het alleen maar hartstochtelijk beweren.”
Uiteindelijk vindt Marris geen vaste formule om ethische keuzes te maken over het lot van dieren. In plaats daarvan realiseren lezers zich misschien iets diepgaands: er zijn geen perfecte manieren om ethisch te handelen ten opzichte van alle dieren en alle soorten wanneer onvergelijkbare waarden botsen. Terwijl we proberen de rotzooi die we van de natuur hebben gemaakt te herstellen, kunnen we alleen maar handelen met bedachtzame nederigheid.
Kopen Wilde Zielen van Bookshop.org. Wetenschapsnieuws is een aangesloten bij Bookshop.org en verdient een commissie op aankopen die via links in dit artikel worden gedaan.
