De lekke band draagt bij aan het bewijs dat de driehoornige dinosaurussen met elkaar vochten
De grootste bekende Triceratops heeft een gat in zijn benige kraag die suggereert dat de dinosaurus, Big John genaamd, met zijn soortgenoten vocht.
Een gapend gat in de benige kraag van a Triceratops genaamd “Big John” kan een strijdlitteken zijn van een van zijn leeftijdsgenoten.
De franje die het hoofd van Triceratops is een iconisch onderdeel van zijn look. Even iconisch, althans voor paleontologen, zijn de gaten die de hoofddeksels ontsieren. Al meer dan een eeuw discussiëren onderzoekers over verschillende verklaringen voor de gaten, fenestrae genaamd, van littekens in de strijd tot natuurlijke verouderingsprocessen. Een microscopische analyse van de gedeeltelijk genezen laesie van Big John suggereert dat: het kan een traumatische verwonding zijn door een gevecht met een ander Triceratopsrapporteren onderzoekers 7 april in Wetenschappelijke rapporten.
In de zomer van 2021 reconstrueerde Flavio Bacchia, directeur van Zoic LLC in Triëst, Italië, het skelet van Big John, de grootste bekende Triceratops tot nu toe, toen hij een sleutelgatvormig fenestra op de rechterkant van zijn kraag zag. Bacchia nam vervolgens contact op met Ruggero D’Anastasio, een paleopatholoog bij de “G. D’Annunzio” Universiteit van Chieti-Pescara in Italië die verwondingen en ziekten bestudeert in oude menselijke en andere dierlijke overblijfselen.
“Toen ik voor het eerst de opening zag, realiseerde ik me dat er iets vreemds aan de hand was”, zegt D’Anastasio. Vooral de onregelmatige randen van het gat waren vreemd. Hij had nog nooit zoiets gezien.
Om de gefossiliseerde weefsels rond de fenestra te analyseren, nam hij een stuk bot ter grootte van een 9-volt batterij, uit de onderkant van het sleutelgat gesneden. De rest van Big John werd op een veiling verkocht voor $ 7,7 miljoen – de duurste niet-Tyrannosaurus rex dinosaurusfossiel ooit.
D’Anastasio en zijn team keken naar het bot onder een scanning-elektronenmicroscoop en vonden bewijs dat consistent is met de vormingsprocessen van nieuw bot die gewoonlijk worden waargenomen bij zoogdieren. De groei van nieuw bot wordt typisch ondersteund door bloedvaten, en in het bot nabij de rand van het gat was het weefsel poreus en bezaaid met vasculaire kanalen. Verder van de fenestra vertoonde het bot weinig sporen van de bloedvaten.
Het team ontdekte dat de onregelmatigheid van de gatenmarges die D’Anastasio had waargenomen ook aanwezig was op microscopisch niveau. De rand was bespikkeld met microscopisch kleine kuiltjes, Howship-lacunes genaamd, waar, in een van de eerste stappen van botgenezing, botcellen het bestaande bot erodeerden om te worden vervangen door gezond bot. De onderzoekers observeerden ook primaire osteonen, formaties die optreden tijdens de groei van nieuw bot.
Bovendien onthulde een chemische analyse hoge zwavelgehalten, een aanwijzing voor eiwitten die betrokken zijn bij de vorming van nieuw bot. In volwassen botten is zwavel slechts in kleine hoeveelheden aanwezig.
Alles bij elkaar genomen was het duidelijk dat deze specifieke fenestra een gedeeltelijk genezen wond was. “De aanwezigheid van genezend bot is typerend voor de reactie op een traumatische gebeurtenis”, zegt D’Anastasio.
Wetenschappers kunnen alleen maar veronderstellen wat er zo lang geleden is gebeurd. Maar de locatie en de vorm van de wond doen vermoeden dat de kraag van Big John van achteren werd gespietst door een… Triceratops rivaal, bewijs toevoegend aan het idee dat Triceratops met elkaar gevochten (SN: 27-02-09). Het was waarschijnlijk een eerste lekke band die naar beneden werd getrokken om de vorm van het sleutelgat te creëren, zeggen de onderzoekers.
“Pathologie is een geweldig hulpmiddel om het gedrag van dinosaurussen te begrijpen”, zegt Filippo Bertozzo, een dinosauruspaleontoloog aan het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen in Brussel die niet bij het onderzoek betrokken was. Het gedrag van dinosauriërs wordt al lang gespeculeerd, zegt hij, maar analyses als deze kunnen een glimp opvangen van de levensstijl van deze dieren.
Hij voegt eraan toe dat deze specifieke wond “geen steen van Rosetta” is, omdat het onwaarschijnlijk is dat alle fenestrae gevechtsverwondingen zijn. “Fenestratie is nog steeds een groot mysterie.”
Wat ook een mysterie is, zegt D’Anastasio, is waarom de botremodellering hierin wordt gezien Triceratops monster leek meer op genezing waargenomen bij zoogdieren dan bij andere dinosaurussen. En Big John zelf heeft misschien meer geheimen.
“We hebben een aspect gepubliceerd, een paleopathologisch geval”, zegt D’Anastasio. “Het volledige skelet van Big John moet worden bestudeerd.”
