man wordt gediagnosticeerd voor leukemie
Getty Images/Jose Luis Pelaez

Leukemie is een kanker van beenmergstamcellen; de cellen die zich ontwikkelen tot witte bloedcellen, rode bloedcellen of bloedplaatjes. In 2021 meer dan 61.000 mensen verwacht wordt dat de diagnose leukemie wordt gesteld. Er zijn veel verschillende soorten leukemie en een nauwkeurige diagnose is cruciaal voor een effectieve behandeling.

Het diagnosticeren van leukemie is vaak een proces dat uit meerdere stappen bestaat. Lees verder voor meer informatie over hoe deze kanker wordt gediagnosticeerd en wat u kunt verwachten.

Wat is leukemie?

Leukemie is een brede term – er zijn eigenlijk verschillende soorten van deze aandoening. Leukemie kan “acuut – plotseling begin” of “chronisch – langzaam begin” zijn.

Wat leukemie is?

Leukemie is een bloedkanker. Hoewel er verschillende soorten bloedcellen zijn, is leukemie typisch een kanker van de witte bloedcellen. Witte bloedcellen maken deel uit van uw immuunsysteem en helpen u te beschermen tegen ziekten en andere infecties.

Soorten leukemie

Er zijn vier hoofdtypen leukemie. Ze bevatten:

  • Acute lymfatische leukemie (ALL). ALL is de meest voorkomende vorm van kinderkanker, maar kan ook bij volwassenen voorkomen. Het veroorzaakt te veel witte bloedcellen die bekend staan ​​​​als lymfocyten.
  • Acute myeloïde leukemie (AML). AML zorgt ervoor dat witte bloedcellen abnormaal worden. Deze abnormale witte bloedcellen vermenigvuldigen zich ook te snel.
  • Chronische lymfatische leukemie (CLL). CLL beïnvloedt B-lymfocyten, of B-cellen, die uw lichaam helpen infecties te bestrijden. Het is de meest voorkomende vorm van leukemie bij volwassenen.
  • Chronische myeloïde leukemie (CML). CML begint in uw beenmerg en veroorzaakt een hoog aantal van een type witte bloedcellen die granulocyten worden genoemd. Het wordt ook geassocieerd met genmutaties die Philadelphia-chromosomen worden genoemd.

Nadat het type leukemie is bevestigd, bepaalt het medische team vervolgens het stadium van leukemie, dat is gebaseerd op het aantal kankerachtige witte bloedcellen dat in het lichaam van een persoon circuleert.

Lees dit artikel voor meer informatie over enscenering van leukemie.

Om leukemie te diagnosticeren, kan een arts verschillende diagnostische hulpmiddelen gebruiken. Deze tests kunnen zijn:

Lichamelijke onderzoeken en medische geschiedenis

Een arts voert een lichamelijk onderzoek uit om te controleren op gezwollen lymfeklieren, evenals zwelling in de milt of lever. Ze kunnen ook controleren op symptomen zoals bot- of spierpijn, gevoeligheid en gemakkelijk blauwe plekken krijgen.

Het documenteren en beoordelen van iemands medische geschiedenis is ook belangrijk voor andere symptomen zoals onverwachte vermoeidheid, onverklaarbaar gewichtsverlies, nachtelijk zweten en koorts. Op basis van het onderzoek en uw medische geschiedenis kan uw arts de meest geschikte medische tests bestellen.

Bloedtesten

Omdat leukemie een vorm van bloedkanker is, kunnen bloedonderzoeken artsen veel vertellen over wat er aan de hand is en is dit meestal de eerste test die een arts zal uitvoeren als ze leukemie vermoeden.

Bloedonderzoeken die kunnen worden uitgevoerd

Bloedonderzoek om leukemie te diagnosticeren kan zijn:

Volledig bloedbeeld (CBC)

Voor deze test wordt bloed afgenomen en onderzocht onder een microscoop om de verschillende soorten bloedcellen, hun vorm en hoeveel er van elk zijn te observeren.

CBC meet de hoeveelheid rode bloedcellen, witte bloedcellen, bloedplaatjes en niveaus van hemoglobine en hematocriet, en geeft een algemeen overzicht van uw gezondheid.

Perifeer bloeduitstrijkje

Deze test kan worden gedaan als de CBC abnormaal of niet definitief is. Bij deze test wordt een druppel bloed op een glasplaatje uitgespreid en onderzocht.

Door dit “uitstrijkje” te bekijken, kunnen laboratoriumtechnici bepalen of elk soort bloedcel normaal is qua uiterlijk en aantal. Hiermee kunnen ze ook het aandeel van elke soort witte bloedcel berekenen in verhouding tot het totale aantal witte bloedcellen

Wat betekenen de resultaten?

In een CBC kan het bereik van “normaal” enigszins variëren tussen de schaal of meetmethode van elk laboratorium. Uw arts zal uitleggen wat uw resultaten betekenen.

Leukemie veroorzaakt hoge niveaus van witte bloedcellen en kan lage niveaus van bloedplaatjes en hemoglobine veroorzaken. Een CBC kan al deze tellingen weergeven en andere belangrijke informatie verstrekken.

Een uitstrijkje van perifeer bloed kan onrijpe of abnormale cellen vertonen, wat een teken kan zijn van leukemie en de noodzaak van meer testen aangeeft.

Beenmergbiopsie of aspiratie

Leukemie kan de bloedcellen aantasten omdat ze in het beenmerg worden geproduceerd. Soms kunnen veranderingen in bloedcellen in het beenmerg worden gezien voordat ze duidelijk zijn in het bloed. Sommige leukemieën zijn alleen aanwezig in het beenmerg en zijn niet identificeerbaar in het bloed.

Een beenmergbiopsie of aspiratie kan kijken naar de vloeistof en het weefsel in uw beenmerg, om te zien of er kankercellen aanwezig zijn.

Hoe het gedaan wordt

De biopsie wordt meestal uit uw heupbot genomen. Het gebied wordt verdoofd en de arts neemt met een holle naald een kleine hoeveelheid merg (aspiratie) en een klein stukje bot (biopsie). U kunt een paar dagen ongemak of pijn hebben na de procedure.

Wat betekenen de resultaten?

De monsters worden onder een microscoop onderzocht om te zoeken naar chromosomale veranderingen, genetische markers of leukemiecellen, dit zijn onrijpe witte bloedcellen die zich snel vermenigvuldigen bij personen met leukemie.

Cytochemische tests

Cytochemische tests omvatten het plaatsen van cellen op een objectglaasje en ze blootstellen aan chemische vlekken of kleurstoffen. Deze kleurstoffen reageren alleen met bepaalde soorten leukemiecellen, genen of chromosomen. Dit kan artsen helpen te onderscheiden wat voor soort leukemie aanwezig is en te zoeken naar specifieke veranderingen in deze cellen.

Genetische tests

Verschillende tests kunnen zijn:

  • Cytogenetica. Dit is een moleculair/genetisch onderzoek dat een deel van de vloeibare tumor evalueert op chromosomale afwijkingen of cellulaire afwijkingen.
  • Fluorescerende in situ hybridisatie (FISH). Deze techniek kan worden gebruikt op bloed- of beenmergmonsters. Het maakt gebruik van fluorescerende kleurstoffen die zich hechten aan bepaalde genen of chromosomen, waardoor artsen specifieke genveranderingen onder een microscoop kunnen zien.
  • Polymerasekettingreactie (PCR). Net als bij FISH zoekt deze gevoelige DNA-test naar specifieke enkelvoudige genveranderingen en niet naar algemene chromosomen.

Wat betekenen de resultaten?

Deze tests onderzoeken genetisch materiaal. Bepaalde soorten leukemie kunnen abnormale chromosomen of veranderingen in chromosomen omvatten. Sommige personen met ALL en CML hebben bijvoorbeeld een translocatie, waarbij twee chromosomen DNA verwisselen.

Dit gebeurt meestal tussen chromosoom 22 en chromosoom 9. Het staat bekend als het Philadelphia-chromosoom en er zijn specifieke behandelingsopties voor mensen met ALL die deze chromosomale verandering hebben.

Als er genetisch materiaal ontbreekt, wordt dit een deletie genoemd. Sommige mensen met CLL hebben een chromosomale deletie in chromosoom 11, 13 of 17. Ze kunnen ook een translocatie hebben op chromosomen 11 en 14 of een extra kopie van chromosoom 17.

Deze informatie wordt gebruikt om een ​​behandelplan op te stellen.

Beeldvormingstests

Leukemie vormt meestal geen tumoren, dus beeldvormende tests zijn niet zo nuttig bij de diagnose als bij andere soorten kanker. Ze kunnen worden gebruikt om te zien of kanker zich buiten het beenmerg en bloed heeft verspreid of om te zien of er infecties of andere problemen zijn die door kanker worden veroorzaakt.

Er zijn beperkte studies over het gebruik van beeldvorming voor het monitoren van leukemie, en er is meer onderzoek nodig.

Beeldvormingstests die kunnen worden uitgevoerd

Er zijn verschillende beeldvormende tests die kunnen worden uitgevoerd bij het diagnosticeren van leukemie. Deze kunnen zijn:

  • Röntgenfoto. Deze test kan worden gedaan om te controleren op vergrote lymfeklieren of als een longinfectie wordt vermoed.
  • CT-scan. Deze test maakt gebruik van röntgenstralen en een computer om dwarsdoorsnedebeelden van het lichaam te maken. Het kan worden gecombineerd met een PET-scan om eventuele gezwollen organen of lymfeklieren te tonen.
  • Magnetische resonantie beeldvorming (MRI). Deze test maakt gedetailleerde foto’s van de binnenkant van het lichaam met behulp van radiogolven en sterke magneten. Deze afbeeldingen kunnen helpen bij het tonen van de hersenen en het ruggenmerg. Een MRI wordt vaak gedaan als een lumbaalpunctie leukemiecellen in hersenvocht heeft gevonden.
  • Positronemissietomografie (PET). Deze test is vergelijkbaar met een CT-scan, maar het omvat het injecteren van een radioactieve suiker die wordt opgenomen door kankercellen, waardoor ze op de afbeeldingen verschijnen.

Hoe ze zijn gedaan?

Deze tests gebruiken röntgenstralen, geluidsgolven, magnetische velden of radioactieve deeltjes om afbeeldingen van de binnenkant van het lichaam te helpen ontwikkelen. Ze zijn niet-invasief, hoewel soms een contrastkleurstof in een ader kan worden geïnjecteerd om bepaalde cellen of organen beter op de afbeeldingen te laten verschijnen.

Wat betekenen de resultaten?

Deze tests worden niet veel gebruikt bij het diagnosticeren van leukemie, omdat tumoren zich over het algemeen niet vormen. Maar ze zijn nuttig bij het diagnosticeren van infecties, het bewaken van de verspreiding van kanker door te zoeken naar gezwollen lymfeklieren en organen, en wanneer ze worden gebruikt in combinatie met andere diagnostische hulpmiddelen.

Andere tests die kunnen worden uitgevoerd

Er zijn verschillende andere tests die kunnen worden uitgevoerd tijdens het diagnostische proces, evenals bij het achterhalen van de omvang van de ziekte. Deze kunnen een lumbaalpunctie omvatten, ook wel een ruggenprik genoemd. Deze test kan controleren op leukemiecellen in de cerebrospinale vloeistof (CSF).

Een lymfeklierbiopsie kan ook worden gedaan. Deze test kan controleren op leukemiecellen in de lymfeklieren. Het is nuttig om te zien waar leukemie zich heeft verspreid en kan informatie geven over andere symptomen die kunnen optreden als gevolg van gezwollen lymfeklieren.

Hoe ze zijn gedaan?

Bij een lumbaalpunctie gaat u op uw zij liggen met uw knieën opgetrokken tot aan uw borst. Je onderrug is verdoofd. De arts brengt een naald in tussen twee wervels in uw onderrug, in het wervelkanaal. De spinale vloeistofdruk wordt gemeten en een klein monster van CSF wordt verwijderd.

Er zijn verschillende soorten lymfeklierbiopsie:

  • Naaldbiopsie. Een naald wordt gebruikt om wat lymfe eruit te halen om naar het laboratorium te sturen.
  • Biopsie openen. Een deel of al uw lymfeklieren worden verwijderd.
  • Sentinel-biopsie. Dit wordt gedaan als u kanker heeft. Als kanker zich in de schildwachtklieren bevindt, de knooppunten dicht bij de kankerplaats, is de kans groter dat deze zich naar bepaalde gebieden verspreidt.

Wat betekenen de resultaten?

Een lumbaalpunctie kan uitwijzen of leukemie zich heeft verspreid naar het centrale zenuwstelsel. Dit heeft invloed op de behandeling en de prognose.

Lymfeklierbiopten kunnen de symptomen van een persoon verklaren. Als lymfeklieren in de borstkas bijvoorbeeld gezwollen zijn door kanker, kan dit ademhalingsproblemen veroorzaken. Weten waar kanker zich heeft verspreid, kan helpen bij de behandeling en symptoomverlichting.

het komt neer op

Het diagnosticeren van leukemie is vaak een proces van meerdere stappen met een verscheidenheid aan tests. Het is belangrijk om een ​​nauwkeurige diagnose te krijgen van het type leukemie en van eventuele specificaties, omdat dit het verloop van de behandeling zal helpen bepalen.